Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

To attain to one

  • 1 adsequor

    as-sĕquor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm), sĕcūtus (or sĕquutus; v. sequor), 3, v. dep., to follow one in order to come up to him, to pursue.
    I.
    A.. In gen. (only ante-class. in the two foll. exs.): ne sequere, adsequere, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, § 73 Müll.:

    Adsequere, retine,

    Ter. Phorm. 5, 8, 89.—Far more freq.,
    B.
    Esp., to reach one by pursuing him:

    sequendo pervenire ad aliquem: nec quicquam sequi, quod adsequi non queas,

    Cic. Off. 1, 31, 110.—Hence, to overtake, come up with a person or thing (with the idea of active exertion; while consequi designates merely a coming up with, a meeting with a desired object, the attainment of a wish; cf. Doed. Syn. III. p. 147 sq. According to gen. usage, adsequor is found only in prose;

    but consequor is freq. found in the poets): si es Romae jam me adsequi non potes, sin es in viā, cum eris me adsecutus, coram agemus,

    Cic. Att. 3, 5; [p. 178] poët. ap. Cic. Tusc. 1, 39, 94:

    Pisonem nuntius adsequitur,

    Tac. A. 2, 75.—In the histt. also absol.:

    ut si viā rectā vestigia sequentes īssent, haud dubie adsecuturi fuerint,

    Liv. 28, 16:

    in Bruttios raptim, ne Gracchus adsequeretur, concessit,

    id. 24, 20:

    nondum adsecutā parte suorum,

    arrived, id. 33, 8; Tac. H. 3, 60.—
    II.
    Trop.
    A.
    To gain, obtain, procure:

    eosdem honorum gradus adsecuti,

    Cic. Planc. 25, 60:

    immortalitatem,

    id. ib. 37, 90:

    omnes magistratus sine repulsā,

    id. Pis. 1, 2; so Sall. J. 4, 4:

    regnum,

    Curt. 4, 6 al.:

    nihil quicquam egregium,

    Cic. de Or. 1, 30, 134; id. Verr. 2, 1, 57:

    quā in re nihil aliud adsequeris, nisi ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    adsecutas virtute, ne, etc.,

    Just. 2, 4.—
    B.
    To attain to one in any quality, i. e. to come up to, to equal, match; more freq. in regard to the quality itself, to attain to:

    Sisenna Clitarchum velle imitari videtur: quem si adsequi posset, aliquantum ab optimo tamen abesset,

    Cic. Leg. 1, 2 fin.:

    benevolentiam tuam erga me imitabor, merita non adsequar,

    id. Fam. 6, 4 fin.; so id. ib. 1, 4 fin.:

    qui illorum prudentiam, non dicam adsequi, sed quanta fuerit perspicere possint,

    id. Har. Resp. 9, 18:

    ingenium alicujus aliquā ex parte,

    Plin. Ep. 4, 8, 5: ut longitudo aut plenitudo harum multitudinem alterius adsequatur et exaequet, Auct. ad Her. 4, 20.—
    III.
    Transf. to mental objects, to attain to by an effort of the under standing, to comprehend, understand:

    ut essent, qui cogitationem adsequi possent et voluntatem interpretari,

    Cic. Inv. 2, 47, 139:

    quibus (ratione et intellegentiā) utimur ad eam rem, ut apertis obscura adsequamur,

    id. N. D. 3, 15, 38:

    ut scribas ad me, quid ipse conjecturā adsequare,

    id. Att. 7, 13 A fin.:

    Quis tot ludibria fortunae... aut animo adsequi queat aut oratione complecti?

    Curt. 4, 16, 10; Sex. Caecil. ap. Gell. 20, 1, 5:

    quid istuc sit, videor ferme adsequi,

    Gell. 3, 1, 3:

    visum est et mihi adsecuto omnia a principio diligenter ex ordine tibi scribere,

    Vulg. Luc. 1, 3:

    adsecutus es meam doctrinam,

    ib. 2 Tim. 3, 10; ib. 1 Tim. 4, 6.
    Pass. acc. to Prisc. p. 791 P., but without an example; in Cic. Verr. 2, 2, 73 fin., instead of the earlier reading, it is better to read, ut haec diligentia nihil eorum investigare, nihil adsequi potuerit; cf. Zumpt ad h. l., and Gronov. Observ. 1, 12, 107; so also B. and K.

    Lewis & Short latin dictionary > adsequor

  • 2 assequor

    as-sĕquor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm), sĕcūtus (or sĕquutus; v. sequor), 3, v. dep., to follow one in order to come up to him, to pursue.
    I.
    A.. In gen. (only ante-class. in the two foll. exs.): ne sequere, adsequere, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, § 73 Müll.:

    Adsequere, retine,

    Ter. Phorm. 5, 8, 89.—Far more freq.,
    B.
    Esp., to reach one by pursuing him:

    sequendo pervenire ad aliquem: nec quicquam sequi, quod adsequi non queas,

    Cic. Off. 1, 31, 110.—Hence, to overtake, come up with a person or thing (with the idea of active exertion; while consequi designates merely a coming up with, a meeting with a desired object, the attainment of a wish; cf. Doed. Syn. III. p. 147 sq. According to gen. usage, adsequor is found only in prose;

    but consequor is freq. found in the poets): si es Romae jam me adsequi non potes, sin es in viā, cum eris me adsecutus, coram agemus,

    Cic. Att. 3, 5; [p. 178] poët. ap. Cic. Tusc. 1, 39, 94:

    Pisonem nuntius adsequitur,

    Tac. A. 2, 75.—In the histt. also absol.:

    ut si viā rectā vestigia sequentes īssent, haud dubie adsecuturi fuerint,

    Liv. 28, 16:

    in Bruttios raptim, ne Gracchus adsequeretur, concessit,

    id. 24, 20:

    nondum adsecutā parte suorum,

    arrived, id. 33, 8; Tac. H. 3, 60.—
    II.
    Trop.
    A.
    To gain, obtain, procure:

    eosdem honorum gradus adsecuti,

    Cic. Planc. 25, 60:

    immortalitatem,

    id. ib. 37, 90:

    omnes magistratus sine repulsā,

    id. Pis. 1, 2; so Sall. J. 4, 4:

    regnum,

    Curt. 4, 6 al.:

    nihil quicquam egregium,

    Cic. de Or. 1, 30, 134; id. Verr. 2, 1, 57:

    quā in re nihil aliud adsequeris, nisi ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    adsecutas virtute, ne, etc.,

    Just. 2, 4.—
    B.
    To attain to one in any quality, i. e. to come up to, to equal, match; more freq. in regard to the quality itself, to attain to:

    Sisenna Clitarchum velle imitari videtur: quem si adsequi posset, aliquantum ab optimo tamen abesset,

    Cic. Leg. 1, 2 fin.:

    benevolentiam tuam erga me imitabor, merita non adsequar,

    id. Fam. 6, 4 fin.; so id. ib. 1, 4 fin.:

    qui illorum prudentiam, non dicam adsequi, sed quanta fuerit perspicere possint,

    id. Har. Resp. 9, 18:

    ingenium alicujus aliquā ex parte,

    Plin. Ep. 4, 8, 5: ut longitudo aut plenitudo harum multitudinem alterius adsequatur et exaequet, Auct. ad Her. 4, 20.—
    III.
    Transf. to mental objects, to attain to by an effort of the under standing, to comprehend, understand:

    ut essent, qui cogitationem adsequi possent et voluntatem interpretari,

    Cic. Inv. 2, 47, 139:

    quibus (ratione et intellegentiā) utimur ad eam rem, ut apertis obscura adsequamur,

    id. N. D. 3, 15, 38:

    ut scribas ad me, quid ipse conjecturā adsequare,

    id. Att. 7, 13 A fin.:

    Quis tot ludibria fortunae... aut animo adsequi queat aut oratione complecti?

    Curt. 4, 16, 10; Sex. Caecil. ap. Gell. 20, 1, 5:

    quid istuc sit, videor ferme adsequi,

    Gell. 3, 1, 3:

    visum est et mihi adsecuto omnia a principio diligenter ex ordine tibi scribere,

    Vulg. Luc. 1, 3:

    adsecutus es meam doctrinam,

    ib. 2 Tim. 3, 10; ib. 1 Tim. 4, 6.
    Pass. acc. to Prisc. p. 791 P., but without an example; in Cic. Verr. 2, 2, 73 fin., instead of the earlier reading, it is better to read, ut haec diligentia nihil eorum investigare, nihil adsequi potuerit; cf. Zumpt ad h. l., and Gronov. Observ. 1, 12, 107; so also B. and K.

    Lewis & Short latin dictionary > assequor

  • 3 teneo

    tĕnĕo, tĕnŭi, tentum, 2 ( perf. subj. tetinerim, Pac. ap. Non. 178, 15:

    tetinerit,

    Att. ib. 178, 12:

    tetinisse,

    Pac. ib. 178, 11; fut. perf. tetinero, acc. to Fest. p. 252 Müll. Another collat. form of the perf. tenivi, acc. to Charis. p. 220 P.; Diom. pp. 363 and 369 ib.), v. a. and n. [root ten-, tan-; Gr. tanumai, teinô; Sanscr. tanomi, to stretch, spread; this root appears in many derived meanings; cf. Lat.: tendo, tenuis, tener, tenor, tenus].
    I.
    Act., to hold, keep, have in the hand, in the mouth, etc.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Eu. Porrige bracchium, prehende: jam tenes? Cha. Teneo. Eu. Tene, Plaut. Merc. 5, 2, 42; cf.

    argentum,

    id. Pers. 3, 3, 9:

    cum pyxidem teneret in manu,

    Cic. Cael. 26, 63;

    for which: aliquid manu,

    Quint. 10, 7, 31; Ov. M. 11, 560; id. A. A. 1, 320; Hor. Ep. 1, 19, 34:

    aliquid dextrā,

    Ov. F. 1, 99:

    digitis,

    id. ib. 2, 102; id. M. 9, 86; 9, 522:

    lacertis,

    id. ib. 2, 100 al.:

    radicem ore,

    Cic. Div. 2, 68, 141:

    cibum ore,

    Phaedr. 1, 4, 6;

    for which: decoctum diu in ore,

    Plin. 25, 13, 105, § 166:

    aliquem in sinu,

    Ov. H. 3, 114;

    for which: aliquem sinu,

    id. ib. 13, 157:

    flabellulum,

    Ter. Eun. 3, 5, 50:

    facem,

    Verg. A. 6, 224:

    telum,

    Liv. 2, 19. — Prov.: manu tenere aliquid, to seize, grasp, or comprehend a thing which is palpable or evident: aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias: leges, quātenus manu tenere possunt;

    philosophi, quātenus ratione et intellegentiā,

    Cic. Off. 3, 17, 68; cf.:

    cum res non conjecturā, sed oculis ac manibus teneretur,

    id. Clu. 7, 20. —
    2.
    In partic.
    a.
    With the accessory idea of possession, to hold, i. e. to be master of, have in one ' s power, possess, etc. (syn.:

    possideo, habeo): multa hereditatibus, multa emptionibus, multa dotibus tenebantur sine injuriā,

    Cic. Off. 2, 23, 81:

    quae tenuit dives Achaemenes,

    Hor. C. 2, 12, 21:

    Evander qui multis ante tempestatibus tenuerat loca,

    Liv. 1, 5:

    provinciam a praedonibus liberam,

    Cic. Imp. Pomp. 11, 32:

    colles praesidiis,

    Caes. B. C. 3, 43:

    Formiarum moenia et Lirim,

    Hor. C. 3, 17, 8:

    tenente Caesare terras,

    id. ib. 3, 14, 15:

    rem publicam,

    Cic. Mur. 39, 83; id. Sest. 19, 44:

    summam imperii,

    Caes. B. G. 3, 22:

    equitum centurias,

    Cic. Fam. 11, 16, 3:

    alterum cornu,

    to command, Nep. Pelop. 4, 3:

    provincias aliaque omnia,

    Sall. C. 39, 2: scenam, to have sole possession of. [p. 1854] rule over, Suet. Tit. 7. —

    Of the possession of the object of affection: te tenet,

    Tib. 1, 6, 35; 2, 6, 52; Verg. E. 1, 32; Ov. H. 2, 103 Ruhnk.; 15, 88; id. Am. 3, 7, 3; Phaedr. 2, 2, 4.—In colloq. lang., teneo te, I have you once more, of again seeing the beloved person:

    teneone te, Antiphila, maxime animo exoptata meo?

    Ter. Heaut. 2, 4, 27 Ruhnk.; Sen. Ben. 7, 4; Ov. H. 18, 183; cf.:

    et comitem Aenean juxta natumque tenebat Ingrediens,

    Verg. A. 8, 308.—Also like our I have you (fast, bound, etc.):

    teneo te, inquam, nam ista Academiae est propria sententia,

    Cic. Ac. 2, 48, 148; id. Quint. 20, 63.— Absol.: qui tenent (sc. rem publicam), who are in possession of the State, of public affairs:

    qui tenent, qui potiuntur,

    Cic. Att. 7, 12, 3; 2, 18, 1. —
    b.
    With the accessory idea of firmness, persistence, to hold fast, occupy; to watch, guard, defend; to maintain, retain a thing:

    legio locum non tenuit atque in proximum collem se recepit,

    Caes. B. C. 1, 44:

    montes teneri,

    id. B. G. 3, 2:

    haec noctu firmis praesidiis tenebantur,

    id. ib. 7, 69:

    Capitolia celsa tenebat,

    Verg. A. 8, 653:

    quo teneam Protea nodo?

    Hor. Ep. 1, 1, 90:

    te neque intra Claustra tenebo,

    id. C. 3, 11, 44; cf.:

    in manicis et Compedibus saevo te sub custode tenebo,

    id. Ep. 1, 16, 77: laqueis (se) sensit teneri... fugam frustra tentabat;

    at illam Lenta tenet radix exsultantemque coërcet,

    Ov. M. 11, 74 sq.; 1, 535:

    Athenae tuae sempiternam in arce oleam tenere potuerunt,

    Cic. Leg. 1, 1, 2:

    agri qui diu aquam tenent,

    Pall. Apr. 2, 4:

    classem ibi tenebat,

    Liv. 31, 46, 8: secundissimo vento cursum tenere, to hold or keep one ' s course, Cic. N. D. 3, 34, 83; cf.:

    vento intermisso cursum non tenuit,

    Caes. B. G. 5, 8; 4, 28; so,

    cursum,

    Cic. Planc. 21, 52; id. Rep. 1, 2, 3 fin.; Quint. 4, 3, 13:

    quo iter,

    Verg. A. 1, 370; Plin. Ep. 6, 16, 10:

    (lunam) fingunt cursus viam sub sole tenere,

    Lucr. 5, 714:

    tenuit tamen vestigia Bucar,

    Liv. 29, 32, 6.—
    c.
    With the accessory idea of reaching the object aimed at, to reach, attain a place:

    montes effuso cursu Sabini petebant et pauci tenuere,

    Liv. 1, 37, 4:

    regionem,

    id. 30, 25, 11:

    Tenum,

    id. 36, 21, 1:

    terram,

    id. 37, 16, 4; 37, 11, 5; 37, 13, 4;

    26, 29, 4: Hesperiam,

    Ov. F. 1, 498:

    portus,

    id. H. 18, 198; Tac. Agr. 38 fin.:

    cum quibus (navibus) Cythnum insulam tenuit,

    id. H. 2, 9.—
    d.
    With the accessory idea of movement impeded, to hold fast, hold back, hinder, restrain, detain, check, control, stay, etc.:

    naves, quae vento tenebantur,

    Caes. B. G. 4, 22:

    quid hic agatur, scire poteris ex eo, qui litteras attulit, quem diutius tenui, quia, etc.,

    Cic. Att. 11, 3, 1:

    si id te non tenet, advola,

    id. Fam. 16, 19:

    septimum jam diem Corcyrae tenebamur,

    id. ib. 16, 7 init.:

    Marcellum ab gerundis rebus valetudo adversa Nolae tenuit,

    Liv. 24, 20, 7:

    non tenebo te pluribus,

    Cic. Fam. 11, 16, 3; cf. absol.:

    ne diutius teneam,

    id. Verr. 2, 1, 13, § 34: solutum (corpus) tenere, Cels. praef. med.; cf.

    ventrem,

    id. 4, 19 med.:

    tene linguam,

    Ov. F. 2, 602:

    pecus omne tenendum,

    Verg. G. 2, 371:

    vix a te videor posse tenere manus,

    Ov. Am. 1, 4, 10; so,

    manus,

    id. M. 13, 203; cf.:

    manum stomachumque teneto,

    Hor. S. 2, 7, 44:

    saeva tene cum Berecyntio Cornu tympana,

    id. C. 1, 18, 13:

    et Phoebi tenuere viam,

    i. e. impeded, closed up, Luc. 5, 136:

    quo me decet usque teneri?

    Verg. A. 5, 384:

    lacrimas,

    Caes. B. G. 1, 39; so,

    lacrimas in morte miserā non tenebamus,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    dictator exercitum in stativis tenebat,

    Liv. 6, 14, 1. —
    (β).
    Esp.: se tenere, to keep back, remain, stay:

    Sabinus castris sese tenebat,

    Caes. B. G. 3, 17; 1, 40; Liv. 2, 45, 2:

    nullā clade acceptā castris se pavidus tenebat,

    id. 3, 26, 3:

    Hasdrubal procul ab hoste intervallo tenebat se,

    id. 23, 26, 2:

    se domi a conventu remotum tenere,

    Nep. Dion, 9, 1:

    ego tamen teneo ab accusando vix me hercule: sed tamen teneo,

    restrain myself, refrain, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2:

    nec se tenuit, quin, etc.,

    id. Ac. 2, 4, 12; cf.

    mid.: teneri non potui, quin tibi apertius illud idem his litteris declararem,

    id. Att. 15, 14, 2; Just. 6, 7, 10; cf.:

    se intra silentium tenuit,

    Plin. Ep. 4, 17, 8:

    multum me intra silentium tenui,

    id. ib. 7, 6, 6.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to hold, contain in the mind, to conceive, comprehend, know (syn.:

    percipio, intellego): nunc ego teneo, nunc scio, Quid sit hoc negotii,

    Plaut. Capt. 3, 5, 39: tenes Quorsum haec tendant quae loquor, id. Ps. 1, 2, 81:

    tenes, quid dicam?

    Ter. Heaut. 4, 3, 22:

    teneo,

    I understand, id. And. 1, 1, 59:

    teneo quid erret,

    id. 3, 2, 18; Cic. Rep. 1, 23, 37; cf.: quibus capiatur Caesar, tenes, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 5:

    quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus... Lyciis tenentur,

    Cic. Div. 1, 15, 25:

    quoniam ea, quae tenebatis ipsi, etiam ex me audire voluistis,

    id. Rep. 1, 46, 70:

    alicujus reconditos sensus,

    id. Sest. 10, 22:

    quo pacto cuncta tenerem,

    Hor. S. 2, 4, 8:

    et teneo melius ista,

    Mart. 4, 37, 7.—With inf.:

    nullus frugi esse homo potest, nisi qui et bene facere et male tenet,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 10; Lucr. 3, 647.—
    2.
    In partic.
    a.
    To have possession of, have the mastery of, to control any thing:

    cum rem publicam opes paucorum non virtutes tenere coeperunt,

    Cic. Rep. 1, 34, 51.—
    b.
    To hold fast, guard, preserve, uphold, keep, insist (syn. servo):

    sin consuetudinem meam, quam in re publicā semper habui, tenuero,

    Cic. Phil. 1, 11, 27:

    ordinem,

    id. ib. 5, 13, 35:

    portum,

    id. Fam. 1, 9, 21:

    statum,

    id. Rep. 1, 28, 44:

    non tenebat ornatum suum civitas,

    id. ib. 1, 27, 43:

    si jus suum populi teneant,

    id. ib. 1, 32, 48:

    nec diutius umquam tenetur idem rei publicae modus,

    id. ib. 1, 44, 68:

    est boni viri, haec duo tenere in amicitiā, etc.,

    id. Lael. 18, 65:

    morem,

    id. Off. 3, 10, 44; so id. Fl. 7, 15; Verg. A. 3, 408:

    foedus,

    Cic. Balb. 15, 34:

    tenebat non modo auctoritatem, sed etiam imperium in suos,

    id. Sen. 11, 37:

    silentium,

    Liv. 1, 28, 8.—
    c.
    To hold fast, maintain, support, defend, uphold, insist:

    illud arcte tenent accurateque defendunt, voluptatem esse summum bonum,

    hold fast, maintain, Cic. Par. 1, 3, 14; cf.:

    illud, quod multos annos tenuisset,

    id. Ac. 2, 22, 71; and:

    quod idem Peripatetici non tenent,

    id. Fin. 3, 13, 44:

    propositum tenere,

    to maintain, Caes. B. C. 3, 42, 1:

    suas leges,

    Cic. Verr. 1, 4, 13:

    causam apud centumviros,

    id. Caecin. 24, 67:

    quo causae teste tenentur,

    Hor. Ep. 1, 16, 43:

    locum quendam cum aliquo,

    Cic. Brut. 21, 81.— With ne:

    plebs tenuit, ne consules in proximum annum crearentur,

    Liv. 4, 30, 16:

    ne quid ferretur ad populum, patres tenuere,

    id. 3, 29, 8; 24, 19, 7. — With ut:

    tenuere patres, ut Fabius consul crearetur,

    Liv. 2, 42, 2 Weissenb. ad loc.:

    scripseram tenuisse Varenum ut sibi evocare testes liceret,

    Plin. Ep. 6, 5, 1.—
    d.
    Of memory:

    alicujus memoriam cum summā benevolentiā tenere,

    to recollect, preserve a recollection of, Cic. Fam. 6, 2, 1.—Esp.:

    memoriā tenere: memoriā tenetis, compluris in Capitolio res de caelo esse percussas,

    you remember, Cic. Cat. 3, 8, 19; id. Fam. 1, 9, 12; Caes. B. G. 1, 14; cf.:

    memoriā teneo, C. Sulpicium Gallum, etc.,

    id. Rep. 1, 14, 21; v. memoria; so without memoria, to bear in mind, remember, recollect:

    satin' haec meministi et tenes?

    Plaut. Pers. 2, 2, 1:

    numeros memini, si verba tenerem,

    Verg. E. 9, 45:

    dicta tenere,

    Hor. A. P. 336; id. S. 2, 4, 8:

    quem (Cyrum) omnia militum tenuisse creditum est nomina,

    Quint. 11, 2, 50; 11, 2, 45.—
    e.
    To reach an object striven after, to gain, acquire, obtain, attain (syn. assequor):

    per cursum rectum regnum tenere,

    Cic. Agr. 2, 17, 44:

    Servium Tullium post hunc captivā natum, ingenio virtute regnum tenuisse,

    Liv. 4, 3, 12:

    teneri res aliter non potest,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    multa tenuisse,

    Liv. 42, 11, 8:

    causam,

    Ov. M. 13, 190.—
    f.
    To hold, hold back, repress, restrain, bind, fetter, etc. (syn.:

    refreno, retineo): iracundiam teneat, avaritiam coërceat,

    Cic. Par. 5, 1, 33:

    dolorem,

    id. Att. 12, 38, 2:

    cupiditates,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 3:

    somnum,

    id. Brut. 80, 278:

    risum,

    id. Vatin. 8, 20; Hor. A. P. 5:

    iram,

    Curt. 4, 2, 5:

    ea, quae occurrant, tenere,

    to hold back, keep to themselves, Cic. de Or. 2, 54, 221.—
    g.
    Of laws, etc., to bind, hold, obligate, be binding on, control, etc.:

    quamquam leges eum non tenent,

    Cic. Phil. 11, 5, 11; cf.:

    interdicto non teneri,

    id. Caecin. 14, 41:

    voto quodam et promisso teneri,

    id. Att. 12, 18, 1:

    ut plebi scita omnes Quirites tenerent,

    Liv. 8, 12, 14; cf.:

    olim patricii dicebant se plebi scitis non teneri,

    Gai. Inst. 1, 3:

    cum velut in controverso jure esset, tenerenturne patres plebi scitis, legem tulere, ut quod tributim plebis jussisset, populum teneret,

    Liv. 3, 55, 3:

    teneri alienis foederibus,

    id. 24, 29, 11: poenā teneri, to be subject or liable to, Cic. Q. Fr. 2, 3, 5:

    testibus in re perspicuā teneri,

    to be convicted, id. Caecin. 2, 4; cf.: nemo ita in manifesto peccatu tenebatur, ut, etc., id. Verr. 2, 2, 78, § 191:

    caedis teneri,

    Quint. 5, 14, 11:

    teneri repetundarum,

    Tac. A. 11, 7 fin.:

    furti,

    Dig. 6, 1, 4:

    injuriarum,

    ib. 47, 10, 11:

    mandati,

    ib. 17, 1, 10.— Transf.:

    nisi illi ipsi, qui eas (libidines) frangere deberent, cupiditatis ejusdem tenerentur,

    Cic. Leg. 3, 13, 31 Mos. and Orell. N. cr.
    h.
    Of dispositions, desires, etc., to possess, occupy, control:

    quae te tanta pravitas mentis tenuerit, ut, etc.,

    has had possession of you, Cic. Vatin. 6, 14:

    summum me eorum (librorum) studium tenet,

    id. Att. 1, 11, 3:

    magna me spes tenet,

    id. Tusc. 1, 41, 97:

    de triumpho nulla me cupiditas umquam tenuit,

    id. Att. 7, 2, 6:

    si consilio pulso libidines iracundiaeve tenerent omnia,

    id. Rep. 1, 38, 60:

    nisi forte quem inhonesta et perniciosa libido tenet,

    Sall. J. 3, 4: neque irā neque gratiā teneri, to be controlled or influenced, Cic. N. D. 1, 17, 45; so,

    teneri desiderio,

    id. Sen. 10, 33:

    studio philosophiae,

    id. Ac. 1, 2, 4:

    magno amore,

    Verg. A. 1, 675:

    pompā, ludis atque ejusmodi spectaculis teneri,

    to be enchained, fascinated, Cic. Fin. 5, 18, 48; cf.:

    ut oculi picturā teneantur, aures cantibus,

    id. Ac. 2, 7, 20:

    is qui audit, ab oratore jam obsessus est ac tenetur,

    id. Or. 62, 210.—With ne, Ov. M. 7, 146. —
    k.
    To take in, comprise, comprehend, include:

    haec magnos formula reges, Excepto sapiente, tenet,

    Hor. S. 2, 3, 46.—More freq. pass.: teneri aliquā re, to be contained, comprised, grounded, to consist in a thing:

    ut homines deorum agnatione et gente teneantur,

    Cic. Leg. 1, 7, 23:

    id quod (genus officiorum) teneatur hominum societate,

    id. Off. 1, 45, 160:

    quae (causae) familiaritate et consuetudine tenentur,

    id. Fam. 13, 29, 1:

    dixi jam antea, ipsam rationem arandi spe magis et jucunditate quadam quam fructu atque emolumento teneri,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227.
    II.
    Neutr. (freq. after the Aug. per.; perh. not in Cic.).
    A.
    Lit.
    1.
    To hold a position anywhere, maintain one ' s self:

    quā abscisae rupes erant, statio paucorum armatorum tenebat,

    Liv. 32, 5, 12:

    duo extra ordinem milia tenuere,

    id. 3, 62, 7:

    tenent Danai, quā deficit ignis,

    Verg. A. 2, 505.—
    2.
    For cursum tenere, to hold or take one ' s way, to sail, steer in any direction:

    Aeneam... ab Siciliā classe ad Laurentem agrum tenuisse,

    Liv. 1, 1, 4:

    Cassandream petentes, primo ad Mendin tenuere,

    Liv. 31, 45, 14:

    ad Mendaeum,

    id. 21, 49, 2:

    Diam,

    Ov. M. 3, 690:

    Creten,

    id. ib. 13, 706:

    Hesperiam,

    id. F. 1, 498:

    Ausoniam,

    id. ib. 4, 290 al.:

    medio tutissimus ibis... Inter utrumque tene,

    Ov. M. 2, 140.—
    B.
    Trop., with the accessory idea of continuance (cf. I. A. 2. b. and B. 2. b. supra), to hold out, hold on, last, endure, continue, maintain itself, prevail, etc. (cf. obtineo):

    imber per noctem totam tenuit,

    Liv. 23, 44, 6; cf.:

    incendium per duas noctes ac diem unum tenuit,

    id. 24, 47, 15:

    per aliquot dies ea consultatio tenuit,

    id. 2, 3, 5; 3, 47, 6:

    tenet fama, lupam, etc.,

    id. 1, 4, 6:

    quod nunc quoque tenet nomen,

    id. 1, 17, 6:

    fama tenuit, haud plus fuisse modio,

    id. 23, 12, 2; 21, 46, 10:

    tenuit consuetudo, quae cottidie magis invalescit, ut, etc.,

    Quint. 2, 1, 1 Spald.; so,

    consuetudo, ut, etc.,

    id. 8, 5, 2:

    nomen illud tenet,

    id. 9, 4, 47 Spald.; cf. Ov. M. 1, 712.

    Lewis & Short latin dictionary > teneo

  • 4 contingo

    1.
    con-tingo, tĭgi, tactum, 3, v. a. and n. [tango], to touch on all sides. to touch, take hold of, seize (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facile cibum terrestrem rostris,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    funem manu,

    Verg. A. 2, 239; cf. Ov. M. 2, 151:

    munera Cerealia dextrā,

    id. ib. 11, 122:

    undas pede,

    id. ib. 2, 457:

    focos ore tremente,

    id. Tr. 1, 3, 44:

    terram osculo,

    Liv. 1, 56, 12:

    ora nati sacro medicamine,

    Ov. M. 2, 123; cf. id. ib. 14, 607:

    montes suo igni (sol),

    Lucr. 4, 407; cf. Cat. 64, 408, and Suet. Ner. 6:

    cibos sale modico,

    to sprinkle, Cels. 2, 24: sidera comā ( poet. designation for a very great height), Ov. F. 3, 34; cf.:

    nubes aërio vertice (Taurus),

    Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet. designation of great prosperity), Prop. 1, 8, 43:

    mitem taurum,

    Ov. M. 2, 860; cf. id. ib. 8, 423:

    glebam,

    id. ib. 11, 111:

    paene terram (luna),

    Cic. Div. 2, 43, 91:

    caules (vitis),

    id. N. D. 2, 47, 120:

    dextras consulum (as a friendly greeting or congratulation),

    Liv. 28, 9, 6; so,

    manum,

    Vell. 2, 104, 5; 2, 107, 4.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To eat, partake of, taste ( poet.):

    neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum,

    Hor. S. 2, 3, 113:

    cibos ore,

    Ov. M. 5, 531:

    aquas,

    id. ib. 15, 281:

    fontem,

    id. ib. 3, 409.—
    2.
    To touch impurely (very rare):

    corpus corpore,

    Plaut. Am. 2, 2, 204.—
    3.
    To touch, i. e. to be near, neighboring, or contiguous, to border upon, to reach, extend to; with acc., dat., or inter se; with acc.:

    Helvi, qui fines Arvernorum contingunt,

    Caes. B. G. 7, 7 fin.:

    turri adactā et contingente vallum,

    id. ib. 5, 43; cf.:

    in saltu Vescino Falernum contingente agrum,

    Liv. 10, 21, 8:

    praesidium coloniarum Illyricum contingentium,

    Suet. Aug. 25. —With dat.:

    ut radices montis ex utrāque parte ripae fluminis contingant,

    Caes. B. G. 1, 38.—With inter se:

    ut (milites) contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21; cf. id. B. G. 7, 23.—
    4.
    With the idea of motion, to reach something by moving, to attain to, reach, come to, arrive at, meet with, etc. (mostly poet.); with acc.:

    optatam metam cursu,

    Hor. A. P. 412:

    Ephyren pennis,

    Ov. M. 7, 392:

    Italiam,

    Verg. A. 5, 18:

    fines Illyricos,

    Ov. M. 4, 568:

    Creten,

    id. ib. 8, 100:

    Cadmeïda arcem,

    id. ib. 6, 217:

    rapidas Phasidos undas,

    id. ib. 7, 6:

    auras,

    to come into the air, id. ib. 15, 416 al.:

    avem ferro,

    to hit, Verg. A. 5, 509; cf. Ov M. 8, 351: ullum mortalem (vox mea), id. id. 2, 578; cf.

    thus aures,

    id. ib. 1, 211; and aures fando, with the acc. and inf., id. ib. 15, 497: aevi florem, to come to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, to seize upon, affect (rare). multitudo agrestium, quos in aliquā suā fortunā publica quoque contingebat cura, Liv. 22, 10, 8:

    contactus nullis ante cupidinibus,

    Prop. 1, 1, 2:

    quam me manifesta libido contigit!

    Ov. M. 9, 484: animum curā. Val. Fl. 7, 173; cf.:

    aliquem (curā), contacti simili sorte,

    Ov. Tr. 3, 4, 78. —Far more freq.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To touch with pollution, to pollute, stain, defile, etc.; so generally in part. perf. (as a verb. finit. the kindr. contamino was in use):

    (Gallos) contactos eo scelere velut injectā rabie ad arma ituros,

    Liv. 21, 48, 3; so,

    contacta civitas rabie duorum juvenum,

    id. 4, 9, 10:

    omnes eā violatione templi,

    id. 29, 8, 11 (for which id. 29, 18, 8:

    nefandà praedā se ipsos ac domos contaminare suas): plebs regiā praedā,

    id. 2, 5, 2; cf. id. 4, 15, 8:

    equi candidi et nullo mortali opere contacti,

    Tac. G. 10: dies (sc. Alliensis) religione, [p. 450] Liv. 6, 28, 6:

    pectora vitiis,

    Tac. Or. 12.—Once absol.:

    contactus ensis,

    Sen. Hippol. 714.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) With aliquem aliquā re or only aliquem, to be connected with or related to, to concern:

    ut quisque tam foede interemptos aut propinquitate aut amicitiā contingebat,

    Liv. 25, 8, 2:

    aliquem sanguine ac genere,

    id. 45, 7, 3; 24, 22, 14:

    aliquem artissimo gradu,

    Suet. Aug. 4:

    domum Caesarum nullo gradu,

    id. Galb. 2; cf. absol.:

    deos (i. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis,

    have more ready access to the great, Hor. S. 2, 6, 52:

    Sabinum modico usu,

    to have little intercourse with, Tac. A. 4, 68:

    multis in Italiā contactis gentibus Punici belli societate,

    Liv. 31, 8, 11; cf.:

    si crĭmine contingantur,

    have part in, Dig. 11, 4, 1:

    haec consultatio Romanos nihil contingit,

    concerns not, Liv. 34, 22, 12; cf.:

    quae (causa) nihil eo facto contingitur,

    id. 40, 14, 9.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To attain to, reach, arrive at something, to come to (very rare):

    quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit et agnovit,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43.—
    b.
    With and without dat. of person; of occurrences, to happen to one, to befall, fall to one's lot, to succeed in, obtain a thing; and absol., to happen, fall to, turn out, come to pass (so most freq. in all perr. and species of composition; in gen., of favorable, but sometimes of indifferent, or even adverse occurrences).
    (α).
    With dat.:

    cui tam subito tot contigerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    haec tot propter me gaudia illi contigisse laetor,

    id. Hec. 5, 3, 35:

    quod isti (Crasso) contigit uni,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; 1, 35, 164; id. Off. 1, 43, 153; id. Fam. 5, 21, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1; Caes. B. G. 1, 43; Quint. 10, 1, 115; 12, 11, 29; Suet. Caes. 35; id. Calig. 3, 10 et saep.; Ov. M. 3, 321; 11, 268; 15, 443; Hor. Ep. 1, 2, 46; 1, 4, 10; 1, 17, 9 et saep.:

    cum tanto plura bene dicendi exempla supersint quam illis contigerunt,

    Quint. 10, 2, 28: quam mihi maxime hic hodie contigerit malum, Enn. ap. Non. p. 268, 12:

    quod (sc. servitus) potentibus populis saepe contigit,

    Cic. Tusc. 5, 6, 15; id. Cat. 1, 7, 16:

    cum miseri animi essent, quod plerisque contingeret,

    id. N. D. 1, 11, 27; id. Phil. 14, 8, 24; id. Fam. 5, 16, 5; id. Sen. 19, 71; id. Off. 2, 14, 50; 2, 19, 65; id. Fam. 11, 16, 2 al.: quoties ipsi testatori aliquid contingit, a misfortune befalls, etc., Dig. 28, 3, 6:

    si quid ei humanitus contigerit,

    ib. 34, 4, 30 fin. (cf. ib. § 2: sive in viā aliquid mihi humanitus acciderit, and v. 2. accido, II. B.).— Impers. with inf.:

    non cuivis homini contingit adire Corinthum,

    Hor. Ep. 1, 17, 36:

    mihi Romae nutriri atque doceri,

    id. ib. 2, 2, 41:

    mihi recusare principatum,

    Vell. 2, 124, 2:

    mihi cognoscere (eos),

    Quint. 12, 11, 3; 1, 1, 11; 5, 7, 25; 6, 1, 4 al.—And, at the same time, a dat. of the predicate (post-class. and rare):

    quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigit,

    Vell. 2, 124, 4:

    maximo tibi et civi et duci evadere contigit,

    Val. Max. 5, 4, ext. 2 (in Ov. M. 11, 220, the better read. is nepotem); cf. Haase in Reisig. Lect. p. 794 sq.—With ut:

    volo hoc oratori contingat, ut, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290; id. Off. 1, 1, 3; id. Phil. 5, 18, 49; Quint. 11, 2, 51 al. —
    (β).
    With acc. (very rare):

    sors Tyrrhenum contigit,

    fell upon Tyrrhenus, Vell. 1, 1 fin.:

    Italiam palma frugum,

    Plin. 18, 11, 29, § 109.—
    (γ).
    Absol. (very freq.):

    hanc mi expetivi, contigit,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    quod si nulla contingit excusatio,

    Quint. 11, 1, 81:

    ubi quid melius contingit et unctius,

    Hor. Ep. 1, 15, 44 et saep.—With abl.:

    quia memoria atque actio naturā non arte contingant,

    Quint. 3, 3, 4; so id. 1, 1, 33; 2, 2, 11 al.—With ex:

    gratia, quae continget ex sermone puro atque dilucido,

    Quint. 11, 1, 53; so id. 8, 3, 70:

    ex eādem brassicā contingunt aestivi autumnalesque cauliculi,

    arise, spring, Plin. 19, 8, 41, § 138 al.:

    nihil horum nisi in complexu loquendi serieque contingit,

    Quint. 1, 5, 3.—With inf.:

    fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget,

    Hor. A. P. 51; Quint. 1, 1, 11; 5, 7, 25:

    concitare invidiam, etc.... liberius in peroratione contingit,

    id. 6, 1, 14.—With ut:

    quod nunquam opinatus fui... id contigit, ut salvi poteremur domi,

    Plaut. Am. 1, 1, 32; so Quint. 4, 1, 7; 9, 3, 72; 11, 2, 39.
    2.
    con-tingo ( - tinguo), ĕre, v. a., to wet, moisten (perh. only in Lucr. and Verg.).
    I.
    Lit.:

    oras, pocula circum mellis liquore,

    Lucr. 1, 938:

    semina rerum colore,

    id. 2, 755:

    lac parco sale,

    to sprinkle, Verg. G. 3, 403:

    tonsum corpus amurcā,

    id. ib. 3, 448. —
    II.
    Trop.:

    musaeo contingens cuncta lepore,

    Lucr. 1, 934 and 947; 4, 9 and 22.

    Lewis & Short latin dictionary > contingo

  • 5 continguo

    1.
    con-tingo, tĭgi, tactum, 3, v. a. and n. [tango], to touch on all sides. to touch, take hold of, seize (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facile cibum terrestrem rostris,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    funem manu,

    Verg. A. 2, 239; cf. Ov. M. 2, 151:

    munera Cerealia dextrā,

    id. ib. 11, 122:

    undas pede,

    id. ib. 2, 457:

    focos ore tremente,

    id. Tr. 1, 3, 44:

    terram osculo,

    Liv. 1, 56, 12:

    ora nati sacro medicamine,

    Ov. M. 2, 123; cf. id. ib. 14, 607:

    montes suo igni (sol),

    Lucr. 4, 407; cf. Cat. 64, 408, and Suet. Ner. 6:

    cibos sale modico,

    to sprinkle, Cels. 2, 24: sidera comā ( poet. designation for a very great height), Ov. F. 3, 34; cf.:

    nubes aërio vertice (Taurus),

    Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet. designation of great prosperity), Prop. 1, 8, 43:

    mitem taurum,

    Ov. M. 2, 860; cf. id. ib. 8, 423:

    glebam,

    id. ib. 11, 111:

    paene terram (luna),

    Cic. Div. 2, 43, 91:

    caules (vitis),

    id. N. D. 2, 47, 120:

    dextras consulum (as a friendly greeting or congratulation),

    Liv. 28, 9, 6; so,

    manum,

    Vell. 2, 104, 5; 2, 107, 4.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To eat, partake of, taste ( poet.):

    neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum,

    Hor. S. 2, 3, 113:

    cibos ore,

    Ov. M. 5, 531:

    aquas,

    id. ib. 15, 281:

    fontem,

    id. ib. 3, 409.—
    2.
    To touch impurely (very rare):

    corpus corpore,

    Plaut. Am. 2, 2, 204.—
    3.
    To touch, i. e. to be near, neighboring, or contiguous, to border upon, to reach, extend to; with acc., dat., or inter se; with acc.:

    Helvi, qui fines Arvernorum contingunt,

    Caes. B. G. 7, 7 fin.:

    turri adactā et contingente vallum,

    id. ib. 5, 43; cf.:

    in saltu Vescino Falernum contingente agrum,

    Liv. 10, 21, 8:

    praesidium coloniarum Illyricum contingentium,

    Suet. Aug. 25. —With dat.:

    ut radices montis ex utrāque parte ripae fluminis contingant,

    Caes. B. G. 1, 38.—With inter se:

    ut (milites) contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21; cf. id. B. G. 7, 23.—
    4.
    With the idea of motion, to reach something by moving, to attain to, reach, come to, arrive at, meet with, etc. (mostly poet.); with acc.:

    optatam metam cursu,

    Hor. A. P. 412:

    Ephyren pennis,

    Ov. M. 7, 392:

    Italiam,

    Verg. A. 5, 18:

    fines Illyricos,

    Ov. M. 4, 568:

    Creten,

    id. ib. 8, 100:

    Cadmeïda arcem,

    id. ib. 6, 217:

    rapidas Phasidos undas,

    id. ib. 7, 6:

    auras,

    to come into the air, id. ib. 15, 416 al.:

    avem ferro,

    to hit, Verg. A. 5, 509; cf. Ov M. 8, 351: ullum mortalem (vox mea), id. id. 2, 578; cf.

    thus aures,

    id. ib. 1, 211; and aures fando, with the acc. and inf., id. ib. 15, 497: aevi florem, to come to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, to seize upon, affect (rare). multitudo agrestium, quos in aliquā suā fortunā publica quoque contingebat cura, Liv. 22, 10, 8:

    contactus nullis ante cupidinibus,

    Prop. 1, 1, 2:

    quam me manifesta libido contigit!

    Ov. M. 9, 484: animum curā. Val. Fl. 7, 173; cf.:

    aliquem (curā), contacti simili sorte,

    Ov. Tr. 3, 4, 78. —Far more freq.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To touch with pollution, to pollute, stain, defile, etc.; so generally in part. perf. (as a verb. finit. the kindr. contamino was in use):

    (Gallos) contactos eo scelere velut injectā rabie ad arma ituros,

    Liv. 21, 48, 3; so,

    contacta civitas rabie duorum juvenum,

    id. 4, 9, 10:

    omnes eā violatione templi,

    id. 29, 8, 11 (for which id. 29, 18, 8:

    nefandà praedā se ipsos ac domos contaminare suas): plebs regiā praedā,

    id. 2, 5, 2; cf. id. 4, 15, 8:

    equi candidi et nullo mortali opere contacti,

    Tac. G. 10: dies (sc. Alliensis) religione, [p. 450] Liv. 6, 28, 6:

    pectora vitiis,

    Tac. Or. 12.—Once absol.:

    contactus ensis,

    Sen. Hippol. 714.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) With aliquem aliquā re or only aliquem, to be connected with or related to, to concern:

    ut quisque tam foede interemptos aut propinquitate aut amicitiā contingebat,

    Liv. 25, 8, 2:

    aliquem sanguine ac genere,

    id. 45, 7, 3; 24, 22, 14:

    aliquem artissimo gradu,

    Suet. Aug. 4:

    domum Caesarum nullo gradu,

    id. Galb. 2; cf. absol.:

    deos (i. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis,

    have more ready access to the great, Hor. S. 2, 6, 52:

    Sabinum modico usu,

    to have little intercourse with, Tac. A. 4, 68:

    multis in Italiā contactis gentibus Punici belli societate,

    Liv. 31, 8, 11; cf.:

    si crĭmine contingantur,

    have part in, Dig. 11, 4, 1:

    haec consultatio Romanos nihil contingit,

    concerns not, Liv. 34, 22, 12; cf.:

    quae (causa) nihil eo facto contingitur,

    id. 40, 14, 9.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To attain to, reach, arrive at something, to come to (very rare):

    quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit et agnovit,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43.—
    b.
    With and without dat. of person; of occurrences, to happen to one, to befall, fall to one's lot, to succeed in, obtain a thing; and absol., to happen, fall to, turn out, come to pass (so most freq. in all perr. and species of composition; in gen., of favorable, but sometimes of indifferent, or even adverse occurrences).
    (α).
    With dat.:

    cui tam subito tot contigerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    haec tot propter me gaudia illi contigisse laetor,

    id. Hec. 5, 3, 35:

    quod isti (Crasso) contigit uni,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; 1, 35, 164; id. Off. 1, 43, 153; id. Fam. 5, 21, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1; Caes. B. G. 1, 43; Quint. 10, 1, 115; 12, 11, 29; Suet. Caes. 35; id. Calig. 3, 10 et saep.; Ov. M. 3, 321; 11, 268; 15, 443; Hor. Ep. 1, 2, 46; 1, 4, 10; 1, 17, 9 et saep.:

    cum tanto plura bene dicendi exempla supersint quam illis contigerunt,

    Quint. 10, 2, 28: quam mihi maxime hic hodie contigerit malum, Enn. ap. Non. p. 268, 12:

    quod (sc. servitus) potentibus populis saepe contigit,

    Cic. Tusc. 5, 6, 15; id. Cat. 1, 7, 16:

    cum miseri animi essent, quod plerisque contingeret,

    id. N. D. 1, 11, 27; id. Phil. 14, 8, 24; id. Fam. 5, 16, 5; id. Sen. 19, 71; id. Off. 2, 14, 50; 2, 19, 65; id. Fam. 11, 16, 2 al.: quoties ipsi testatori aliquid contingit, a misfortune befalls, etc., Dig. 28, 3, 6:

    si quid ei humanitus contigerit,

    ib. 34, 4, 30 fin. (cf. ib. § 2: sive in viā aliquid mihi humanitus acciderit, and v. 2. accido, II. B.).— Impers. with inf.:

    non cuivis homini contingit adire Corinthum,

    Hor. Ep. 1, 17, 36:

    mihi Romae nutriri atque doceri,

    id. ib. 2, 2, 41:

    mihi recusare principatum,

    Vell. 2, 124, 2:

    mihi cognoscere (eos),

    Quint. 12, 11, 3; 1, 1, 11; 5, 7, 25; 6, 1, 4 al.—And, at the same time, a dat. of the predicate (post-class. and rare):

    quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigit,

    Vell. 2, 124, 4:

    maximo tibi et civi et duci evadere contigit,

    Val. Max. 5, 4, ext. 2 (in Ov. M. 11, 220, the better read. is nepotem); cf. Haase in Reisig. Lect. p. 794 sq.—With ut:

    volo hoc oratori contingat, ut, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290; id. Off. 1, 1, 3; id. Phil. 5, 18, 49; Quint. 11, 2, 51 al. —
    (β).
    With acc. (very rare):

    sors Tyrrhenum contigit,

    fell upon Tyrrhenus, Vell. 1, 1 fin.:

    Italiam palma frugum,

    Plin. 18, 11, 29, § 109.—
    (γ).
    Absol. (very freq.):

    hanc mi expetivi, contigit,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    quod si nulla contingit excusatio,

    Quint. 11, 1, 81:

    ubi quid melius contingit et unctius,

    Hor. Ep. 1, 15, 44 et saep.—With abl.:

    quia memoria atque actio naturā non arte contingant,

    Quint. 3, 3, 4; so id. 1, 1, 33; 2, 2, 11 al.—With ex:

    gratia, quae continget ex sermone puro atque dilucido,

    Quint. 11, 1, 53; so id. 8, 3, 70:

    ex eādem brassicā contingunt aestivi autumnalesque cauliculi,

    arise, spring, Plin. 19, 8, 41, § 138 al.:

    nihil horum nisi in complexu loquendi serieque contingit,

    Quint. 1, 5, 3.—With inf.:

    fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget,

    Hor. A. P. 51; Quint. 1, 1, 11; 5, 7, 25:

    concitare invidiam, etc.... liberius in peroratione contingit,

    id. 6, 1, 14.—With ut:

    quod nunquam opinatus fui... id contigit, ut salvi poteremur domi,

    Plaut. Am. 1, 1, 32; so Quint. 4, 1, 7; 9, 3, 72; 11, 2, 39.
    2.
    con-tingo ( - tinguo), ĕre, v. a., to wet, moisten (perh. only in Lucr. and Verg.).
    I.
    Lit.:

    oras, pocula circum mellis liquore,

    Lucr. 1, 938:

    semina rerum colore,

    id. 2, 755:

    lac parco sale,

    to sprinkle, Verg. G. 3, 403:

    tonsum corpus amurcā,

    id. ib. 3, 448. —
    II.
    Trop.:

    musaeo contingens cuncta lepore,

    Lucr. 1, 934 and 947; 4, 9 and 22.

    Lewis & Short latin dictionary > continguo

  • 6 adeo

    1.
    ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr.
    (α).
    With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:

    neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,

    Plaut. Cur. 2, 2, 12:

    adeamne ad eam?

    Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:

    ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 24:

    adibam ad istum fundum,

    Cic. Caec. 29 —
    (β).
    With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—
    (γ).
    Absol.:

    adeunt, consistunt, copulantur dexteras,

    Plaut. Aul. 1, 2, 38:

    eccum video: adibo,

    Ter. Eun. 5, 7, 5.—
    (δ).
    With acc.:

    ne Stygeos adeam non libera manes,

    Ov. M. 13, 465:

    voces aetherias adiere domos,

    Sil. 6, 253:

    castrorum vias,

    Tac. A. 2, 13:

    municipia,

    id. ib. 39:

    provinciam,

    Suet. Aug. 47:

    non poterant adire eum,

    Vulg. Luc. 8, 19:

    Graios sales carmine patrio,

    to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:

    planioribus aditu locis,

    places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:

    quoquam,

    Sall. J. 14:

    huc,

    Plaut. Truc. 2, 7, 60.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:

    quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 35:

    aliquot me adierunt,

    Ter. And. 3, 3, 2:

    adii te heri de filia,

    id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:

    ad me adire quosdam memini, qui dicerent,

    Cic. Fam. 3, 10:

    coram adire et alloqui,

    Tac. H. 4, 65.— Pass.:

    aditus consul idem illud responsum retulit,

    when applied to, Liv. 37, 6 fin.:

    neque praetores adiri possent,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:

    per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:

    acced. ad aras,

    Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:

    ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,

    Cic. N. D. 1, 27:

    adii Dominum et deprecatus sum,

    Vulg. Sap. 8, 21:

    aras,

    Cic. Phil. 14, 1:

    sedes deorum,

    Tib. 1, 5, 39:

    libros Sibyllinos,

    to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:

    oracula,

    Verg. A. 7, 82.—
    2.
    To go to a thing in order to examine it, to visit:

    oppida castellaque munita,

    Sall. J. 94:

    hiberna,

    Tac. H. 1, 52.—
    3.
    To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:

    aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,

    Ter. Ph. 1, 4, 52:

    nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,

    Verg. A. 5, 379:

    Servilius obvia adire arma jubetur,

    Sil. 9, 272.
    II.
    Fig.
    A.
    To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):

    nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 25:

    tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,

    Cic. Brut. 90:

    adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,

    id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ad extremum periculum,

    Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:

    periculum capitis,

    Cic. Rosc. Am. 38:

    laboribus susceptis periculisque aditis,

    id. Off. 1, 19:

    in adeundis periculis,

    id. ib. 24; cf.:

    adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,

    id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:

    omnem fortunam,

    Liv. 25, 10:

    dedecus,

    Tac. A. 1, 39:

    servitutem voluntariam,

    id. G. 24:

    invidiam,

    id. A. 4, 70:

    gaudia,

    Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:

    cum ipse hereditatem patris non adisses,

    Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;

    hence also: adire nomen,

    to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—
    B.
    Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):

    eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,

    Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.
    2.
    ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).
    I.
    In the ante-class. per.,
    A.
    To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.
    1.
    Of space:

    surculum artito usque adeo, quo praeacueris,

    fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):

    postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—
    2.
    Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:

    merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,

    Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:

    nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,

    Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:

    atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.—
    B.
    For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:

    adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?

    Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:

    gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,

    in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—
    C.
    (Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:

    adeo etiam argenti faenus creditum audio,

    besides too, id. Most. 3, 1, 101.—
    D.
    (Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:

    id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,

    Plaut. Rud. 5, 3, 32:

    id adeo te oratum advenio, ut, etc.,

    id. Aul. 4, 10, 9:

    adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,

    id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):

    atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,

    id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—
    E.
    In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:

    jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.
    II.
    To the Latin of every period belongs the use of this word,
    A.
    To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:

    adeo ut spectare postea omnīs oderit,

    Plaut. Capt. prol. 65:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    Cic. Fl. 20, 47:

    adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,

    Liv. 22, 32, 3 Weiss.:

    et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,

    Ter. And. 1, 1, 92:

    nemo adeo ferus est, ut, etc.,

    Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:

    adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 10:

    usque adeo turbatur,

    even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:

    adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?

    Plaut. Bacch. 2, 3, 49:

    adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?

    Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:

    non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,

    Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:

    verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,

    Ter. Ad. 2, 2, 13.—

    Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,

    that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:

    adeo senuerunt Juppiter et Mars?

    Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:

    apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,

    Liv. 30, 34, 5. —
    B.
    Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,
    1.
    Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;

    ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,

    you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:

    cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,

    Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:

    haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,

    even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:

    id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,

    id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:

    ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,

    And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:

    ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:

    Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,

    Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:

    teque adeo decus hoc aevi inibit,

    Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;

    and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):

    tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:

    ego adeo hanc primus inveni viam,

    Ter. Eun. 2, 2, 16:

    nec me adeo fallit,

    Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:

    atque hercle ipsum adeo contuor,

    Plaut. As. 2, 3, 24:

    ipsum adeo praesto video cum Davo,

    Ter. And. 2, 5, 4:

    ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,

    Sil. 14, 487.—
    2.
    With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:

    nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,

    unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—
    3.
    With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:

    inde adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1:

    hinc adeo,

    Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:

    vix adeo,

    Verg. A. 6, 498:

    non adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —
    4.
    With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:

    quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!

    how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:

    trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,

    three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:

    quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,

    very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15.—
    5.
    With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:

    sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,

    Plaut. Am. prol. 71:

    si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,

    id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:

    mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,

    or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:

    ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,

    Cic. Att. 1, 17, 9.—
    6.
    With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:

    propera adeo puerum tollere hinc ab janua,

    Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—
    C.
    Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:

    nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,

    so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:

    nec sum adeo informis,

    nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:

    nam Caii Luciique casu non adeo fractus,

    Suet. Aug. 65:

    et merito adeo,

    and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:

    etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,

    do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—
    D.
    To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.

    adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,

    and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:

    haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,

    Verg. A. 7, 427.
    III.
    After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).
    A.
    For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:

    cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,

    Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—
    B.
    When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):

    haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,

    thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:

    adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,

    id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.—
    C.
    In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—
    D.
    With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):

    hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,

    still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:

    ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,

    still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:

    favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,

    who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155.

    Lewis & Short latin dictionary > adeo

  • 7 peto

    pĕto, īvi and ĭi, ītum, 3 ( perf. petīt, Verg. A. 9, 9;

    Ov F. 1, 109: petisti,

    Cic. Cat. 1, 5, 11; Verg. A. 4, 100; 12, 359:

    petistis,

    Auct. Her. 4, 15, 22:

    petissem,

    Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2:

    petisse,

    Cic. Quint. 11, 37; id. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. [p. 1365] M. 9, 623; cf. Neue, Formenl. 2, 516 sq.), v. a. [Sanscr. root pat-, to fall upon, fly, find; Gr. pet- in piptô (pi-petô), to fall; cf. Lat. impetus and in petomai, to fly; cf. Lat. penna, acci-pit-er, etc.; the root of piptô, and therefore orig. to fall, fall upon; hence, to endeavor to reach or attain any thing].
    I.
    To fall upon any thing.
    A.
    Lit.
    1.
    In a hostile sense, to rush at, attack, assault, assail; to let fly at, aim a blow at, thrust at, etc. (class.; cf.:

    invado, aggredior): gladiatores et vitando caute, et petendo vehementer,

    Cic. Or. 68, 228:

    cujus latus mucro ille petebat,

    id. Lig. 3, 9:

    non latus aut ventrem, sed caput et collum petere,

    to thrust at, id. Mur. 26, 52:

    aliquem spiculo infeste,

    Liv. 2, 20:

    aliquem mālo,

    to throw an apple at any one, Verg. E. 3, 64:

    alicui ungue genas,

    Ov. A. A. 2, 452:

    aliquem saxis, id. de Nuce, 2: aprum jaculis,

    Suet. Tib. 72:

    aëra disco,

    Hor. S. 2, 2, 13:

    bello Penatìs,

    Verg. A. 3, 603:

    armis patriam,

    Vell. 2, 68, 3.—
    2.
    Without the notion of hostility: petere collum alicujus amplexu, to fall upon one's neck, to embrace one, M. Cael. ap. Quint. 4, 2, 124.—Esp. freq., to seek, to direct one's course to, to go or repair to, to make for, travel to a place:

    grues loca calidiora petentes,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    Cyzicum,

    id. Fam. 14, 4, 3:

    Dyrrhachium,

    id. Planc. 41, 97:

    naves,

    to seek, take refuge in their ships, Nep. Milt. 5, 5:

    caelum pennis,

    to fly, Ov. F. 3, 457:

    Graiis Phasi petite viris,

    visited by the Greeks, id. P. 4, 10, 52:

    Metellus Postumium ad bellum gerendum Africam petentem,... urbem egredi passus non est,

    attempting to go, starting, Val. Max. 1, 1, 2.— Transf., of things, to proceed or go towards:

    campum petit amnis,

    Verg. G. 3, 522:

    mons petit astra,

    towers toward the stars, Ov. M. 1, 316: aliquem, to seek, go to a person:

    reginam,

    Verg. A. 1, 717:

    ut te supplex peterem, et tua limina adirem,

    id. ib. 6, 115: aliquid in locum or ad aliquem, to go to a place or person for something, to go in quest of, go to fetch:

    visum est tanti in extremam Italiam petere Brundisium ostreas,

    to go to Brundisium for oysters, Plin. 9, 54, 79, § 169:

    myrrham ad Troglodytas,

    id. 12, 15, 33, § 66:

    harena ad Aethiopas usque petitur,

    id. 36, 6, 9, § 51:

    collis, in quem vimina petebantur,

    id. 16, 10, 15, § 37:

    quaeque trans maria petimus,

    fetch, id. 19, 4, 19, §§ 58, 52.—
    II.
    Trop.
    A.
    To attack, assail one with any thing (class.):

    aiiquem epistulā,

    Cic. Att. 2, 2, 2:

    aliquem fraude et insidiis,

    Liv. 40, 55:

    aliquem falsis criminibus,

    Tac. A. 4, 31.—
    B.
    To demand, seek, require (cf. posco).
    1.
    In gen.:

    ita petit asparagus,

    Varr. R. R. 1, 23:

    ex iis tantum, quantum res petet, hauriemus,

    Cic. de Or. 3, 31, 123:

    aliquem in vincula,

    Quint. 7, 1, 55:

    aliquem ad supplicium,

    id. 7, 6, 6: poenas ab aliquo, to seek satisfaction from or revenge one's self on any one. ut poenas ab optimo quoque peteret sui doloris, Cic. Att. 1, 16, 7:

    ut merito ab eā poenas liberi sui petere debuerint,

    Quint. 3, 11, 12.—
    2.
    In partic.
    a.
    To demand or claim at law, to bring an action to recover, to sue for any thing (syn.:

    postulo): causam dicere Prius unde petitur... Quam ille qui petit,

    Ter. Eun. prol. 11:

    qui per se litem contestatur, sibi soli petit,

    Cic. Rosc Com. 18, 53: aliquando cum servis Habiti furti egit;

    nuper ab ipso Habito petere coepit,

    id. Clu. 59, 163:

    qui non calumniā litium alienos fundos, sed castris, exercitu, signis inferendis petebat,

    id. Mil. 27, 74.—
    b.
    To beg, beseech, ask, request, desire, entreat (syn.: rogo, flagito, obsecro); constr with ab and abl. of pers. (cf. infra); ante- and postclass., with acc. of pers.:

    vos volo, vos peto atque obsecro,

    Plaut. Curc. 1, 2, 60; freq. with ut:

    a te etiam atque etiam peto atque contendo, ut, etc.,

    Cic. Fam. 13, 1, 5:

    peto quaesoque, ut, etc.,

    id. ib. 5, 4, 2:

    peto igitur a te, vel, si pateris, oro, ut,

    id. ib. 9, 13, 3:

    petere in beneficii loco et gratiae, ut,

    id. Verr 2, 3, 82, § 189:

    petere precibus per litteras ab aliquo, ut,

    id. Sull. 19, 55:

    pacem ab aliquo,

    Caes. B. G. 2, 13:

    opem ab aliquo,

    Cic. Tusc. 5, 2, 5:

    vitam nocenti,

    Tac. A. 2, 31:

    petito, ut intrare urbem liceret,

    Just. 43, 5, 6.—Also, with id or illud, and ut, etc.: illud autem te peto, ut, etc., Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 2.—With obj.-clause (mostly poet.):

    arma umeris arcumque animosa petebat Ferre,

    Stat. Achill. 1, 352; cf.: cum peteret (solum) donari quasi proprio suo deo, Suet. Aug. 5: petit aes sibi dari eis artous, Gell. 9, 2, 1.—De aliquo (for ab aliquo), to beg or request of one (post-class.):

    si de me petisses, ut, etc.,

    Dig. 13, 6, 5.—Ab aliquo aliquid alicui, to beg a thing of one person for another (class.):

    M. Curtio tribunatum a Caesare petivi,

    Cic. Q. Fr. 2, 15, 3: ab aliquo pro aliquo petere, to intercede for:

    in eorum studiis, qui a te pro Ligario petunt,

    Cic. Lig. 10, 31.—With ex and abl. pers. (v. infra d.):

    eum petit litteris, ut ad Britanniam proficisceretur,

    Capitol. Pertin. 3, 5; Eutr. 2, 24.—Hence, pĕtītum, i, n., a prayer, desire, request, entreaty, Cat. 68, 39.—
    (β).
    Polit. t. t., to apply or solicit for an office, to be a candidate for office (different from ambire, to go about among the people to collect their votes, to canvass, which took place after the petitio):

    nemo est ex iis, qui nunc petunt, qui, etc.,

    Cic. Att. 1, 1, 2:

    consulatum,

    id. Phil. 2, 30, 76:

    praeturam,

    id. Verr. 1, 8, 23; Liv. 1, 35.—
    c.
    To solicit a person, to seek to possess, to woo:

    libidine sic accensa (Sempronia) ut viros saepius peteret quam peteretur,

    Sall. C. 25, 3:

    cum te tam multi peterent, tu me una petisti,

    Prop. 3, 13, 27:

    formosam quisque petit,

    id. 3, 32, 4:

    multi illam petiere,

    Ov. M. 1, 478; cf.: quae tuus Vir petet, cave, ne neges;

    Ne petitum aliunde eat,

    Cat. 61, 151.—
    d.
    To endeavor to obtain or pursue, to seek, strive after any thing, Plaut. Ep. 1, 2, 40:

    fugā salutem petere,

    Nep. Hann. 11, 4:

    praedam pedibus,

    Ov. M. 1, 534:

    gloriam,

    Sall. C. 54, 5:

    eloquentiae principatum,

    Cic. Or. 17, 56:

    sanguinis profusio vel fortuita vel petita,

    intentional, designed, produced by artificial means, Cels. 2, 8.—With inf.:

    bene vivere,

    Hor. Ep. 1, 11, 29:

    victricemque petunt dextrae conjungere dextram,

    Ov. M. 8, 421; 14, 571:

    conubiis natam sociare Latinis,

    Verg. A. 7, 96:

    aliquem transfigere ferro,

    Mart. 5, 51, 3.—With ex and abl., over, in the case of:

    ex hostibus victoriam petere,

    Liv. 8, 33, 13:

    supplicium ex se, non victoriam peti,

    id. 28, 19, 11:

    imperium ex victis hostibus populum Romanum petere,

    id. 30, 16, 7.—
    e.
    To fetch any thing:

    qui argentum petit,

    Plaut. Ep. 1, 1, 53:

    cibum e flammā,

    Ter. Eun, 3, 2, 38:

    altius initium rei demonstrandae,

    Cic. Caecin. 4, 10:

    aliquid a Graecis,

    id. Ac. 1, 2, 8:

    a litteris exiguam doloris oblivionem,

    to obtain, id. Fam. 5, 15, 4:

    suspirium alte,

    to fetch a deep sigh, Plaut. Cist. 1, 1, 57; cf.:

    latere petitus imo spiritus,

    Hor. Epod. 11, 10; and:

    gemitus alto de corde petiti,

    Ov. M. 2, 622:

    haec ex veteri memoriā petita,

    Tac. H. 3, 5, 1.—
    f.
    To take, betake one's self to any thing:

    iter a Vibone Brundisium terrā petere contendi,

    Cic. Planc. 40, 96:

    diversas vias,

    Val. Fl. 1, 91:

    alium cursum,

    to take another route, Cic. Att. 3, 8, 2:

    aliam in partem petebant fugam,

    betook themselves to flight, fled, Caes. B. G. 2, 24.—
    g.
    To refer to, relate to ( poet.):

    Trojanos haec monstra petunt,

    Verg. A. 9, 128.

    Lewis & Short latin dictionary > peto

  • 8 teneō

        teneō tenuī, —, ēre    [2 TA-], to hold, keep, have, grasp, hold fast: flabellulum, T.: facem, V. telum, L.: cruentum gladium: manu Fragmina, O.: Dextra tenet ferrum, O.: ore cibum, Ph.: Hanc teneo sinu, O.; cf. cum res non coniecturā, sed oculis ac manibus teneretur, i. e. was palpable. —Fig., to hold in mind, take in, understand, conceive, comprehend, know: rem tenes, you understand the situation, T.: teneo, I understand, T.: quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus tenentur: quo pacto cuncta tenerem, H.—Implying possession or control, to hold, possess, be master of, control, occupy: multa hereditatibus tenebantur sine iniuriā: quae tenuit dives Achaemenes, H.: loca, L.: colles praesidiis, Cs.: terras, H.: alterum cornu, command, N.: provincias aliaque omnia, S.: rem p. opes paucorum tenere coeperunt, to control public affairs: ut res p. vi tribuniciā teneretur, should be mastered, cf. qui tenent (sc. rem p.), qui potiuntur, i. e. who are in supreme power: me Galatea tenebat, i. e. held my affections, V.: teneone te? i. e. are you restored to me? T.—Implying persistence, to hold fast, keep, occupy, watch, guard, defend, maintain, retain: legio locum non tenuit, Cs.: Capitolia celsa, V.: in manicis te sub custode, H.: Athenae tuae sempiternam in arce oleam tenere potuerunt.—Of a way or course, to hold, keep, maintain, follow up: secundissimo vento cursum, to hold one's course: vento intermisso cursum, Cs.: Quove tenetis iter? V.: tenuit tamen vestigia Bucar, L.: Aeneam... ab Siciliā classe ad Laurentem agrum tenuisse (sc. cursum), sailed, L.: medio tutissimus ibis... Inter utrumque tene, O.; cf. hic ventus adversum tenet Athenis proficiscentibus, blows the wrong way, N.—Fig., to hold fast, guard, preserve, uphold, keep, insist on: consuetudinem meam: non tenebat ornatum suum civitas: ius suum: haec duo in amicitiā, etc.: imperium in suos: silentium, L. — To hold fast, maintain, support, defend, uphold, insist: illud arcte tenent, voluptatem esse summum bonum: propositum, maintain, Cs.: suas leges: quo causae teste tenentur, H.: plebs tenuit, ne consules in proximum annum crearentur, L.: tenuere patres, ut Fabius consul crearetur, L.— Of the memory, to hold, keep: tui memoriam cum summā benevolentiā, preserve a recollection of: memoriā tenetis, res esse, etc., you remember numeros memini, si verba tenerem, recollect, V.: dicta tenere, H.—Of disposition or desire, to possess, occupy, control: quae te tanta pravitas mentis tenuerit, ut, etc., has had possession of you: magna me spes tenet: nisi forte quem perniciosa libido tenet, S.: neque irā neque gratiā teneri, to be controlled: pompā, ludis, to be fascinated: ab <*>ratore iam obsessus est ac tenetur.— To hold position, maintain oneself, stay, be posted: quā abscisae rupes erant, statio paucorum armatorum tenebat, L.: tenent Danai, quā deficit ignis, V.— To hold out, hold on, last, endure, continue, maintain itself, prevail: imber per noctem totam tenuit, L.: tenet fama, lupam, etc, L.: fama tenuit, haud plus fuisse modio, L.—Implying attainment, to reach, arrive at, attain, occupy: montes Sabini petebant et pauci tenuere, L.: portum, L.: Hesperiam, O.—Fig., to reach, gain, acquire, obtain, attain: per cursum rectum regnum tenere: virtute regnum, L.: teneri res aliter non potest: causam, O.—Implying restraint, to hold fast, hold back, hinder, restrain, detain, check, control, stay: naves, quae vento tenebantur, Cs.: classem ibi tenebat, L.: si id te non tenet, advola: Marcellum ab gerundis rebus: ne diutius teneam: tene linguam, O.: pecus omne tenendum, V.: manum, H.: quo me decet usque teneri? V.: lacrimas in morte miserā: exercitum in stativis, L.—With pron reflex., to keep back, remain, stay: castris sese, Cs.: castris se pavidus tenebat, L.: a conventu se remotum domi, N.: me ab accusando, refrain.— Fig., to hold, hold back, repress, restrain, bind, fetter: iracundiam: risum: iram, Cu.: ea, quae occurrunt, keep to themselves: Sed te, ne faceres, tenuit reverentia famae, O.—Implying constraint, to bind, hold, obligate, be binding on, control: quamquam leges eum non tenent: interdicto non teneri: ut plebi scita omnes Quirites tenerent, L.: teneri alienis foederibus, L.: poenā teneri, to be liable: testibus in re perspicuā teneri, to be convicted.— Implying comprehension, to take in, comprise, comprehend, include: haec magnos formula reges tenet. H.: ut homines deorum agnatione et gente teneantur: id quod (genus officiorum) teneatur hominum societate.
    * * *
    tenere, tenui, tentus V
    hold, keep; comprehend; possess; master; preserve; represent; support

    Latin-English dictionary > teneō

  • 9 cedo

    1.
    cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. and a. [perh. for cecado, redupl. from cado], to go, i. e. to be in motion, move, walk, go along.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (rare, and only poet.: for which, in the common lang., incedo);

    candidatus cedit hic mastigia,

    Plaut. Cas. 2, 8, 10:

    non prorsus, verum transvorsus cedit, quasi cancer,

    id. Ps. 4, 1, 45; cf. id. ib. 1, 3, 74; Hor. S. 2, 1, 65.—More freq.,
    B.
    Trop.
    1.
    Like ire, to have some result, to eventuate, happen, result, turn out, to work; and, acc. to its connection, to turn out well or ill, to succeed or fail:

    gesta quae prospere ei cesserunt,

    Nep. Timoth. 4, 6; Sall. C. 26, 5; Tac. A. 1, 28:

    cetera secundum eventum proelii cessura,

    id. H. 3, 70; Suet. Aug. 91; Gell. 4, 5, 4:

    bene,

    Hor. S. 2, 1, 31; Ov. M. 8, 862; Plin. Pan. 44 fin.:

    optime,

    Quint. 10, 7, 14:

    male,

    Hor. S. 2, 1, 31; and:

    male alicui,

    Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26; cf. Verg. A. 12, 148; Quint. 10, 2, 16:

    utcumque cesserit,

    Curt. 7, 4, 16; cf. Suet. Calig. 53; Tac. Agr. 18:

    parum,

    Suet. Claud. 34:

    opinione tardius,

    id. Ner. 33:

    pro bono,

    id. Tit. 7:

    in vanum (labor),

    Sen. Hippol. 183. —
    2.
    Cedere pro aliquā re, to be equivalent to, to go for something, to be the price of:

    oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent,

    Cato, R. R. 150, 2; Col. 12, 14; Tac. G. 14; Pall. Sept. 1, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    In respect to the terminus a quo.
    1.
    To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (freq. and class.):

    cedunt de caelo corpora avium,

    Enn. Ann. 96 Vahl.:

    quia postremus cedis,

    Plaut. Men. 5, 7, 29:

    ego cedam atque abibo,

    Cic. Mil. 34, 93:

    cedens carinā,

    Cat. 64, 249; cf. id. 64, 53:

    quoquam,

    Lucr. 5, 843:

    aliquo sucus de corpore cessit,

    id. 3, 223:

    coma de vertice,

    Cat. 66, 39:

    e toto corpore anima,

    Lucr. 3, 210:

    ex ingratā civitate,

    Cic. Mil. 30, 81:

    e patriā,

    id. Phil. 10, 4, 8:

    patriā,

    id. Mil. 25, 68:

    Italiā,

    id. Phil. 10, 4, 8; Nep. Att. 9, 2; Tac. A. 2, 85 fin.
    b.
    Milit. t. t.:

    de oppidis,

    to abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22, 2:

    loco,

    to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47, 3; Tac. G. 6; Suet. Aug. 24 et saep.:

    ex loco,

    Liv. 3, 63, 1:

    ex acie,

    id. 2, 47, 2.—
    c.
    In commercial lang. t. t.: foro, to withdraw from the market, i. e. to give up business, be insolvent, stop payment, Dig. 16, 3, 7, § 2; Sen. Ben. 4, 39, 2; Juv. 11, 50.—So also,
    d.
    Bonis or possessionibus (alicui), to give up or cede one ' s property or interest (in favor of a person):

    alicui hortorum possessione,

    Cic. Mil. 27, 75; so id. Off. 2, 23, 82; cf. Suet. Tib. 10; id. Caes. 72; id. Ner. 35; id. Gram. 11.— Hence of debtors, to make over their property instead of payment; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessione bonorum.—
    2.
    Pregn. (cf. abeo, II.), to pass away, disappear; and specif.,
    a.
    Of men, to die:

    vitā,

    Cic. Tusc. 1, 15, 35; Hor. S. 1, 1, 119:

    e vita,

    Cic. Brut. 1, 4; Plin. Pan. 43, 4; cf.

    senatu,

    to withdraw from, Tac. A. 2, 48; 11, 25.—
    b.
    Of time, to pass away, vanish:

    horae quidem cedunt et dies et menses et anni,

    Cic. Sen. 19, 69. —
    c.
    Of other things: pudor ex pectore cessit, Lucil. ap. Non. p. 250, 26:

    memoriā,

    Liv. 2, 33, 9 (for which:

    excedere memoriā,

    Liv. 7, 32, 15; and:

    excedere e memoriā,

    id. 26, 13, 5):

    non Turno fiducia cessit,

    Verg. A. 9, 126:

    cedant curaeque metusque,

    Stat. S. 1, 2, 26 et saep.; cf. cesso.—
    3.
    Trop.: cedere alicui or absol., to yield to one (to his superiority), to give the preference or precedence, give place to, submit to (class.; esp. freq. in the histt., of the weaker party, withdrawing, fleeing from).
    a.
    To yield to, give place to:

    quācumque movemur, (aër) videtur quasi locum dare et cedere,

    Cic. N. D. 2, 33, 83:

    cedebat victa potestas,

    Lucr. 5, 1271:

    ubi vinci necesse est, expedit cedere,

    Quint. 6, 4, 16; 11, 1, 17; 12, 10, 47; cf. Sall. J. 51, 1:

    Viriatho exercitus nostri imperatoresque cesserunt,

    Cic. Off. 2, 11, 40; Nep. Ham. 1, 2; Sall. J. 51, 4; Liv. 2, 10, 7; Tac. A. 1, 56; 4, 51; Suet. Tib. 16 et saep.:

    Pelides cedere nescius,

    Hor. C. 1, 6, 6:

    di, quibus ensis et ignis Cesserunt,

    i. e. who remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862:

    eidem tempori, ejusdem furori, eisdem consulibus, eisdem minis, insidiis, periculis,

    Cic. Sest. 29, 63; so,

    fortunae,

    Sall. C. 34, 2:

    invidiae ingratorum civium,

    Nep. Cim. 3, 2:

    majorum natu auctoritati,

    id. Timoth. 3, 4:

    nocti,

    Liv. 3, 17, 9, and 3, 60, 7; 4, 55, 5; cf. Quint. 5, 11, 9:

    loco iniquo, non hosti cessum,

    Liv. 8, 38, 9:

    oneri,

    Quint. 10, 1, 24:

    vincentibus vitiis,

    id. 8, 3, 45:

    malis,

    Verg. A. 6, 95 et saep.—
    b.
    To yield to in rank, distinction, etc., i. e. to be inferior to:

    cum tibi aetas nostra jam cederet, fascesque summitteret,

    Cic. Brut. 6, 22:

    nullā aliā re nisi immortalitate cedens caelestibus,

    id. N. D. 2, 61, 153:

    neque multum cedebant virtute nostris,

    Caes. B. G. 2, 6; Quint. 1, 6, 36: Picenis cedunt pomis Tiburtia suco;

    Nam facie praestant,

    Hor. S. 2, 4, 70; so,

    anseribus (candore),

    Ov. M. 2, 539:

    laudibus lanificae artis,

    id. ib. 6, 6;

    5, 529: cum in re nullā Agesilao cederet,

    Nep. Chabr. 2, 3; Quint. 10, 1, 108:

    alicui de aliquā re,

    Plin. 35, 10, 36, § 80:

    alicui re per aliquid,

    id. 33, 3, 19, § 59.— Impers.:

    ut non multum Graecis cederetur,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5; Liv. 24, 6, 8. —
    c.
    To comply with the wishes, to yield to one:

    cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit,

    Cic. Lig. 7, 21; cf. Tac. A. 12, 5:

    precibus,

    Cic. Planc. 4, 9:

    cessit tibi blandienti Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15;

    cf,

    id. Ep. 1, 18, 43 sq.; Verg. A. 2, 704; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 6, 151; 9, 13;

    9, 16: omnes in unum cedebant,

    Tac. A. 6, 43; 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41.—Hence,
    4.
    Act.: cedere (alicui) aliquid = concedere, to grant, concede, allow, give up, yield, permit something to some one:

    permitto aliquid iracundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti,

    Cic. Sull. 16, 46:

    multa multis de jure suo,

    id. Off. 2, 18, 64:

    currum ei,

    Liv. 45, 39, 2:

    victoriam hosti,

    Just. 32, 4, 7:

    alicui pellicem et regnum,

    id. 10, 2, 3:

    imperium,

    id. 22, 7, 4:

    possessionem,

    Dig. 41, 2, 1:

    in dando et cedendo loco,

    Cic. Brut. 84, 290.—Also with a clause as object, Stat. Th. 1, 704 (but in Hor. Ep. 2, 1, 67, read credit).—And with ut and subj.:

    hac victoriā contenta plebes cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, etc.,

    Liv. 6, 42, 3; Tac. A. 12, 41: non cedere with quominus, Quint. 5, 7, 2.—
    B.
    In respect to the terminus ad quem, to arrive, attain to, come somewhere:

    cedunt, petunt,

    Plaut. Aul. 3, 5, 43:

    ibi ad postremum cedit miles, aes petit,

    id. ib. 3, 5, 52.—
    2.
    Trop.:

    hoc cedere ad factum volo,

    come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102.—
    C.
    Cedere alicui or in aliquem, to come to, fall ( as a possession) to one, to fall to his lot or share, [p. 308] accrue:

    ut is quaestus huic cederet,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

    captiva corpora Romanis cessere,

    Liv. 31, 46, 16:

    nolle ominari quae captae urbi cessura forent,

    id. 23, 43, 14; Verg. A. 3, 297; 3, 333; 12, 17; 12, 183; Hor. C. 3, 20, 7; Ov. M. 5, 368; 4, 533:

    undae cesserunt piscibus habitandae,

    id. ib. 1, 74 al.:

    alicui in usum,

    Hor. S. 2, 2, 134:

    Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere,

    Tac. A. 1, 1; so id. H. 3, 83; id. Agr. 5; id. A. 2, 23:

    aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse,

    Liv. 6, 14, 12; Curt. 7, 6, 16; Tac. A. 15, 45; for which: cedere praedae (dat.) alicujus, Liv. 43, 19, 12; and:

    praeda cedit alicui,

    Hor. C. 3, 20, 7:

    ab Tullo res omnis Albana in Romanum cesserit imperium,

    Liv. 1, 52, 2; Hor. Ep. 2, 2, 174:

    in dicionem M. Antonii provinciae cesserant,

    Tac. H. 5, 9.—
    D.
    Cedere in aliquid, like abire in aliquid (v. abeo, II.), to be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something:

    poena in vicem fidei cesserat,

    Liv. 6, 34, 2; cf.:

    temeritas in gloriam cesserat,

    Curt. 3, 6, 18; Plin. 35, 10, 36, § 91; Tac. H. 2, 59 fin.; id. G. 36; Plin. Pan. 83, 4:

    in proverbium,

    Plin. 23, 1, 23, § 42:

    in exemplorum locum,

    Quint. 5, 11, 36.—Hence, * cēdenter, adv. of the part. pres. cedens (not used as P. a.), by yielding, Cael. Aur. Acut. 3, 16, 129.
    2.
    cĕdo, old imperat. form, whose contr. plur. is cette (cf. Prob. II. p. 1486 P.; Non. p. 84, 31 sq.) [compounded of the particle -ce and the root da-; v. 1. do], hither with it! here! give! tell, say (implying great haste, familiarity, authority, and so differing from praebe, dic, etc.); cf. Key, § 731.
    I.
    In gen., hither with it, give or bring here.
    (α).
    With acc.:

    cette manus vestras measque accipite,

    Enn. Trag. 320 Vahl.:

    cedo aquam manibus,

    give water! Plaut. Most. 1, 3, 150:

    puerum, Phidippe, mihi cedo: ego alam,

    Ter. Hec. 4, 4, 86:

    tuam mi dexteram,

    Plaut. Curc. 2, 3, 28; so Ter. Heaut. 3, 1, 84; and:

    cette dextras,

    Plaut. Merc. 5, 4, 4:

    senem,

    bring hither the old man, Ter. Phorm. 2, 2, 7:

    convivas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 101:

    quemvis arbitrum,

    Ter. Ad. 1, 2, 43: eum aliquis cette in conspectum, Att. ap. Non. p. 85, 1:

    cedo illum,

    Phaedr. 5, 2, 6.—
    (β).
    Absol.: Al. En pateram tibi: eccam. Am. Cedo mi, Plaut. Am. 2, 2, 146. —
    II.
    Esp.
    A.
    Let us hear, tell, out with it:

    age, age, cedo istuc tuom consilium: quid id est?

    Ter. Heaut. 2, 3, 91:

    unum cedo auctorem tui facti, unius profer exemplum,

    Cic. Verr 2, 5, 26, § 67:

    cedo mihi unum, qui, etc.,

    id. ib. 2, 3, 12, § 29: cedo, si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cato ap. Quint. 9, 2, 21: cedo, cujum puerum hic apposuisti? dic mihi. Ter. And. 4, 4, 24; cf. Naev. ap. Cic. Sen. 6, 20; Ter. Eun. 1, 2, 82; Pac. ap. Non. p. 85, 6; Cic. Part. Or. 1, 3:

    cedo igitur, quid faciam,

    Ter. And. 2, 3, 9; cf. Cic. Div. 2, 71, 146; id. Verr. 2, 2, 43, § 106: cedo, si conata peregit, tell how, if, etc., Juv. 13, 210; so id. 6, 504.—With dum:

    cedo dum, en unquam audisti, etc.?

    Ter. Phorm. 2, 2, 15.—
    B.
    In respect to action, cedo = fac, ut, grant that, let me:

    cedo ut bibam,

    Plaut. Most. 2, 1, 26:

    cedo ut inspiciam,

    id. Curc. 5, 2, 54:

    ego, statim, cedo, inquam si quid ab Attico,

    Cic. Att. 16, 13, a, 1.—
    C.
    For calling attention, lo! behold! well! cedo mihi leges Atinias, Furias, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109:

    cedo mihi ipsius Verris testimonium,

    id. ib. 2, 1, 33, § 84; id. N. D. 1, 27, 75; cf. id. Brut. 86, 295; id. Sest. 50, 108:

    haec cedo ut admoveam templis, et farre litabo,

    Pers. 2, 75:

    cedo experiamur,

    App. Mag. p. 298, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > cedo

  • 10 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 11 capesso

    căpesso ( căpisso, Pac. ap. Non. p. 227, 1), īvi (Sall. H. 3, 68 Dietsch; Tac. A. 15, 49), or ii (Tac. A. 12, 30: capessi, given by Diom. p. 367 P., and by Charis. ap. Prisc. p. 902 ib., but apparently erroneously; cf. Struve, p. 198, and lacesso), ītum (acc. to Prisc. l. l. part. fut. capessiturus, Tac. A. 6, 48), 3, v. desid. a. [capio].
    I.
    Lit., to seize, take, or catch at eagerly, to snatch at, lay hold of (capesso = desidero capere, Prisc. l. l.;

    rare but class.): alia animalia cibum partim oris hiatu et dentibus ipsis capessunt, partim unguium tenacitate adripiunt,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    pastus,

    id. ib.:

    arma,

    Verg. A. 3, 234; Ov. M. 11, 378.—
    B.
    Of relations of place, to strive to reach a place or limit, to betake one ' s self to, to go to, to repair or resort to; constr. usu. with acc.; ante-class. [p. 283] also capere se in or ad aliquem locum.
    (α).
    With acc.:

    omnes mundi partes undique medium locum capessentes nituntur aequaliter,

    Cic. N. D. 2, 45, 115:

    superiora capessere,

    id. Tusc. 1, 18, 42:

    Melitam,

    id. Att. 10, 9, 1:

    Italiam,

    Verg. A. 4, 346:

    turris,

    id. ib. 11, 466:

    montem,

    Val. Fl. 4, 316:

    aethera,

    Sil. 4, 480.—
    (β).
    Se in or ad aliquem locum:

    quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

    Plaut. As. 1, 3, 6:

    nunc pergam... me domum capessere,

    id. Am. 1, 1, 106; Titin. ap. Serv. ad Verg. A. 4, 346.—
    (γ).
    With adverb. dat.:

    quo nunc capessis te,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 5; id. Rud. 1, 2, 89; 1, 2, 83.—
    II.
    Trop.
    A.
    To take hold of any thing with zeal, to take upon one ' s self, take in hand, to undertake, enter upon, engage in, execute, manage (the most usu. signif.; cf. I. A.): Pac. ap. Non. p. 227, 1:

    nunc ad senem cursum capessam,

    Plaut. Capt. 4, 1, 9:

    viam,

    Liv. 44, 2, 8:

    alicujus imperia,

    Plaut. Trin. 2, 2, 23:

    jussa,

    to perform, execute, Verg. A. 1, 77; Plaut. Aul. 4, 1, 4; so, capessere rem publicam, to undertake affairs of state, to engage in public affairs, administer (differing, by the idea of zealous co-operation and activity, from accedere ad rem publicam, which designates merely the entering upon a public office or duty), Cic. Sest. 6, 14; id. de Or. 3, 29, 112; id. Att. 1, 17, 10; 16, 7, 7; Sall. C. 52, 5; id. J. 85, 47; Nep. Them. 2, 1; Liv. 3, 69, 5; Tac. A. 1, 24; 12, 41; 16, 26; id. H. 4, 5; 4, 39; Suet. Tib. 25; Quint. 12, 3, 1:

    civitatem,

    Plin. Pan. 39, 5:

    orbem terrae,

    Tac. A. 11, 34; 12, 5:

    magistratus,

    id. Agr. 6:

    imperium,

    id. A. 13, 4; 14, 26:

    vigintiviratum,

    id. ib. 3, 29:

    provincias,

    id. ib. 6, 27:

    officia in republică,

    id. ib. 6, 14 Halm:

    curas imperii,

    Plin. Pan. 66, 2:

    laborem cum honoribus,

    Sall. H. 1, 48, 9 Dietsch:

    bellum,

    Liv. 26, 25, 5:

    pugnam,

    to commence, id. 2, 6, 8; 10, 5, 4; Tac. A. 12, 30; id. H. 3, 16; 5, 17:

    proelium,

    Just. 2, 12:

    partem belli,

    Liv. 31, 28, 4:

    partem pugnae,

    id. 26, 5, 15:

    fugam,

    to take to flight, id. 1, 25, 7:

    principium facinoris,

    Tac. A. 15, 49:

    inimicitias,

    id. ib. 5, 11:

    noctem in castris tutam et vigilem,

    to pass, id. ib. 4, 48:

    divorsa,

    Sall. H. 3, 68 Dietsch:

    tuta et salutaria,

    to adopt, Tac. A. 15, 29:

    parata,

    id. ib. 6, 37:

    meliora,

    id. ib. 6, 48 et saep.:

    libertatem,

    Sall. H. 3, 61, 2 Dietsch; Cic. Phil. 10, 9, 19: recta, * Hor. S. 2, 7, 7.—
    2.
    Esp., to lay hold of with the mind, to comprehend, understand:

    in capessendis naturae sensibus,

    Gell. 12, 1, 11.—
    B.
    To betake one ' s self to, enter upon (cf. I. B.):

    quam (filius) se ad vitam et quos ad mores praecipitem inscitus capessat,

    Plaut. Bacch. 4, 10, 2.—
    2.
    With the idea of completed action, to attain to, to reach a person or thing: neque (te) posse corde capessere, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v 44 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > capesso

  • 12 capio

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > capio

  • 13 Capta

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > Capta

  • 14 aequo

    aequo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [aequus].
    I.
    Act., to make one thing equal to another; constr. with cum and (in gen. in the histt.) with dat., and with cop. conj. (cf. adaequo).
    (α).
    With cum:

    inventum est temperamentum, quo tenuiores cum principibus aequari se putarent,

    Cic. Leg. 3, 10:

    cum suas quisque opes cum potentissimis aequari videat,

    Caes. B. G. 6, 22:

    numerum (corporum) cum navibus,

    Verg. A. 1, 193.—
    (β).
    With dat.:

    Insedabiliter sitis arida, corpora mersans, Aequabat multum parvis umoribus imbrem,

    an unquenchable, burning thirst... made the most copious stream seem to them as only a few drops, Lucr. 6, 1176:

    per somnum vinumque dies noctibus aequare,

    Liv. 31, 41:

    aequavit togatus armati gloriam collegae,

    id. 4, 10, 8:

    cujus magnitudini semper animum aequavit,

    id. 33, 21, 3 (but in id. 6, 20, 8, facta dictis aequando, dictis is abl.; v Weissenb. ad h. l.); Vell. 2, 127;

    aequare solo templum,

    to level with the ground, Tac. A. 1, 51;

    so domum,

    Quint. 3, 7, 20, and Aur. Vict. Vir. lllustr. 17. 5;

    and in an extended sense: Scipio Numantiam excisam aequavit solo,

    Vell. 2, 4.—Hence, trop.: solo aequandae sunt dictaturae consulatusque, entirely abolished, Liv 6, 18.—
    (γ).
    With cop. conj.:

    Curios aequare Fabriciosque,

    Aur. Vict. Caes. 18, 2. — Poet.:

    si protinus illum Aequāsset nocti ludum,

    had played through the whole night, Verg. A. 9, 338.—Hence also,
    B.
    In comparison, to place a thing on an equality with, to compare.; in Cic. with cum; later with dat.:

    aequare et conferre scelera alicujus cum aliis,

    Cic. Verr. 1, 1, 8:

    ne aequaveritis Hannibali Philippum, ne Carthaginiensibus Macedonas: Pyrrho certe aequabitis,

    Liv. 31, 7:

    Deum homini non aequabo,

    Vulg. Job, 32, 21:

    quis in nubibus aequabitur Domino,

    ib. Psa. 88, 7.—
    C.
    Of places, to make level, even, or smooth:

    aequata agri planities,

    Cic. Verr. 2, 4, 48;

    and trop.: aequato discrimine,

    at an equal distance, Lucr. 5, 690:

    aequato omnium periculo,

    Caes. B. G. 1, 25:

    aequato Marte,

    Liv. 1, 25:

    aequato jure omnium,

    id. 2, 3.— Poet.: ibant aequati numero, [p. 58] divided into equal parts, Verg. A. 7, 698:

    foedera regum Vel Gabiis vel cum rigidis aequata Sabinis, i. e. aequis legibus icta,

    Hor. Ep. 2, 1, 25; cf.:

    si foedus est, si societas aequatio juris est... cur non omnia aequantur?

    placed in the same circumstances? Liv. 8, 4.—
    D.
    T. t.
    1.
    Aequare frontem, milit. t., to make an equal front, Liv. 5, 38:

    aequatis frontibus,

    Tib. 4, 1, 102; v. frons.—
    2.
    Aequare sortes, to see that the lots are equal in number to those who draw, of the same material, and each with a different name. The classical passage for this phrase is Plaut. Cas. 2, 6, 35: conicite sortes: uxor, aequa (sc. eas); v. the preceding verses. So Cic. Fragm. Or. Corn. 1, p. 449 Orell.: dum sitella defertur, dum aequantur sortes, dum sortitio fit, etc.—
    II.
    Neutr. or act., to become equal to one, to equal, come up to, attain to (mostly in the histt.); constr. with dat., but oftener with acc. (cf. adaequo and aequipero, and Zumpt, §

    389, 1): qui jam illis fere aequārunt,

    Cic. Off. 1, 1, 3; Ov. M. 6, 21:

    ea arte aequāsset superiores reges, ni, etc.,

    Liv. 1, 53; so,

    cursu equum,

    id. 31, 35;

    for which Curtius: cursum alicujus, 4, 1: gloriam alicujus,

    Suet. Caes. 55:

    eam picturam imitati sunt multi, aequavit nemo,

    Plin. 35, 11, 40, § 126; Luc. 3, 456.— Poet.: sagitta aequans ventos, like the winds in swiftness, Verg. A. 10, 248:

    valet nondum munia comparis Aequare (juvenca),

    i. e. cannot yet draw even with her mate, Hor. C. 2, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > aequo

  • 15 pergo

    pergo, perrexi, perrectum, 3, v. a. and n. [per-rego].
    I.
    Act.
    A.
    In gen., to go [p. 1343] on, continue, proceed with any thing (esp. a motion), to pursue with energy, prosecute vigorously (v. Mütz. ad Curt. 3, 8, 7; rare, and in Cic. only with an obj.-clause).
    (α).
    With acc.:

    pergam, quo coepi, hoc iter,

    Ter. Hec. 1, 2, 119:

    iter,

    Sall. J. 79, 5; Auct. B. Afr. 69; Tac. A. 4, 20; 3, 66.—
    (β).
    With an obj.-clause:

    confestim ad eum ire perreximus,

    Cic. Ac. 1, 1, 1:

    perge igitur ordine quattuor mihi istas partes explicare,

    proceed, id. Part. 8, 28:

    ad Victumvias oppugnandas ire pergit,

    Liv. 21, 57, 9:

    pergit ire sequentibus paucis in hospitium Metelli,

    id. 22, 53, 9:

    Hannibal postquam ipsi sententia stetit pergere ire,

    to go on with his march, id. 21, 30, 1:

    tenere viam quam instituisti,

    Q. Cic. Pet. Cons. 14, 42:

    animum exsolvere pergo,

    Lucr. 1, 932:

    pergitin' pergere?

    Plaut. Ps. 5, 1, 4; id. Poen. 1, 3, 24.—
    (γ).
    Impers. pass.:

    non potest ad similitudinem pergi rei, quae necdum est,

    one cannot attain, Macr. Sat. 7, 16, 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    To wake up, awaken, arouse a person: pergere dicebant expergefacere, Paul. ex Fest. p. 215 Müll.—
    2.
    To proceed with, undertake a thing (post-Aug.): prospere cessura quae pergerent, si, etc., their enterprise would succeed if, etc., Tac. A. 1, 28 dub. (al. ad quae pergerent, al. quo pergerent, v. Orell. ad h. l.).—
    II.
    Neutr., to proceed, i. e. to go or come (the predom. signif. of the word; syn.: progredior, proficiscor).
    A.
    Lit.:

    horsum pergunt,

    they are coming this way, Ter. Hec. 3, 4, 36:

    quis hic est, qui huc pergit?

    id. Eun. 2, 1, 22:

    eādem viā pergere,

    Cic. Div. 1, 54, 123:

    in Macedoniam ad Planciumque,

    id. Planc. 41, 98:

    advorsum hostes, in solitudines,

    Sall. J. 74, 1:

    ad regem,

    id. ib. 71, 4:

    ad castra,

    Caes. B. G. 3, 18:

    obviam alicui,

    to go to meet, Auct. Her. 4, 51, 64:

    ad litora,

    Sil. 7, 171:

    obsonatum pergam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 154.— Impers. pass.: ad plebem pergitur, Caecil. ap. Non. 513, 8.—
    B.
    Trop., to pass on, proceed to any thing (esp. an action), to go after any thing:

    pergamus ad reliqua,

    Cic. Brut. 43, 158; id. Tusc. 5, 5, 13.—
    2.
    In partic., in speaking.
    a.
    To go on, proceed:

    pergam atque insequar longius,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51:

    perge de Caesare,

    go on and relate, id. Brut. 74, 258; id. Rosc. Am. 10, 32:

    si pergis,

    Liv. 2, 40.—
    b.
    Of one who has not yet spoken, to begin and go on, to proceed ( poet.):

    pergite, Pierides,

    Verg. E. 6, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > pergo

  • 16 redeo

    rĕd-ĕo, ĭi, ĭtum, īre (lengthened form of the pres. redīnunt, Enn. ap. Fest. p. 286 Müll.; cf.: obinunt, ferinunt, nequinunt, solinunt, for obeunt, feriunt, nequeunt, solent; and danit, danunt, for dat, dant; rare fut. redies, App. M. 6, 19, and Sen. Ben. 1, 2, 3; cf. Vulg. Lev. 25, 10; id. Jer. 37, 7), v. n.
    I.
    To go or come back; to turn back, re turn, turn around (freq. and class.; syn revertor).
    A.
    Lit.
    1.
    Of persons.
    (α).
    Absol.:

    bene re gestā salvus redeo,

    Plaut. Trin. 5, 2, 58; 4, 3, 82:

    velletne me redire,

    Cic. Sest. 59, 126:

    et non nisi revocaretis, rediturus fuerim,

    Liv. 5, 51.—
    (β).
    With ex and abl.:

    erus alter ex Alide rediit,

    Plaut. Capt. 5, 4, 9:

    e provinciā,

    Cic. Verr. 1, 6, 16:

    ex illis contionibus domum,

    Liv. 3, 68.—
    (γ).
    With ab and abl.:

    a portu,

    Plaut. Most. 2, 1, 16:

    a portā,

    id. Merc. 4, 4, 9:

    a foro,

    id. Aul. 2, 6, 7; id. Ps. 4, 3, 11; cf.:

    a foro do mum,

    id. Aul. 2, 3, 6; id. Cas. 3, 4, 1:

    ab re divinā,

    id. Poen. 1, 2, 193:

    a cenā,

    Ter. Ad. 1, 1, 1:

    a Caesare,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 7:

    a nobis,

    Verg. G. 1, 249:

    ab Africā,

    Hor. C. 4, 8, 19:

    a flumine,

    Ov. M. 1, 588 et saep.—
    (δ).
    With abl. alone:

    Thebis,

    Plaut. Ep. 3, 3, 35:

    Cariā,

    id. Curc. 2, 1, 10:

    rure,

    id. Merc. 3, 3, 25; 4, 3, 6; 4, 5, 5; 8; Ter. Eun. 3, 5, 63:

    colle,

    Ov. M. 1, 698:

    exsilio,

    Plaut. Merc. 5, 2, 106:

    opsonatu,

    id. Cas. 3, 5, 16; id. Men. 2, 2, 5; 14:

    suburbanā aede,

    Ov. F. 6, 785. —
    (ε).
    With adv. of place:

    unde,

    Plaut. Trin. 4, 2, 91; Caes. B. G. 5, 11:

    inde domum,

    Ov. F. 5, 455:

    hinc, inde, unde, etc.,

    Plaut. Men. 2, 1, 23; id. Capt. 3, 1, 30; Caes. B. G. 5, 11, 7 al. —
    (ζ).
    With adv. of time or manner:

    eum rediturum actutum,

    Plaut. Trin. 3, 3, 44; 4, 4, 16:

    pascua haud tarde redientia,

    Sil. 8, 520:

    tardius,

    Ov. M. 10, 674:

    mature,

    Hor. Ep. 1, 7, 97:

    retro,

    Liv. 8, 11; 23, 28; Verg. A. 9, 794.—
    (η).
    With in and acc.:

    in patriam,

    Plaut. Men. 5, 9, 90; id. Stich. 4, 1, 3; 4, 2, 7:

    in urbem,

    id. Cas. prol. 65; Liv. 4, 29 fin. Drak. N. cr.:

    in castra,

    Plaut. Ep. 3, 2, 45:

    in senatum rursus,

    id. Mil. 2, 6, 109; cf.

    joined with retro,

    Liv. 23, 28; 24, 20; 44, 27; Ov. M. 15, 249; Verg. A. 9, 794 al.:

    veram in viam,

    Plaut. Cas. 2, 6, 17; cf.:

    in rectam semitam,

    id. ib. 2, 8, 33;

    and, in the same sense, simply in viam,

    Ter. And. 1, 2, 19; Cic. Phil. 12, 2, 7:

    in proelium,

    to renew, Liv. 22, 15, 9:

    serus in caelum redeas,

    Hor. C. 1, 2, 45:

    in gyrum,

    Ov. M. 7, 784 et saep. —
    (θ).
    With ad and acc.:

    ad navem,

    Plaut. Am. 2, 2, 32:

    ad parentes denuo,

    id. Capt. 2, 3, 51; so,

    ad aliquem,

    id. Aul. 2, 2, 32; id. Cist. 4, 2, 56; id. Mil. 4, 2, 29; 34; id. Pers. 4, 4, 107:

    ad quos,

    Caes. B. G. 7, 20: ad castra, Auct. B. Hisp. 25; cf.:

    se rediturum ad penates et in patriam,

    Curt. 5, 5, 20.—
    (ι).
    With acc. alone:

    Syracusas,

    Plaut. Men. prol. 37: Romam Cic. Quint. 18, 57; Liv. 3, 5:

    domum,

    Plaut. Am. 2, 1, 37; id. Cas. 5, 3, 14; id. Cist. 1, 1, 92; 104; Hor. S. 2, 5, 6; Ov. F. 5, 455; Liv. 3, 68:

    Cirtam,

    Sall. J. 104, 1:

    Babyloniam,

    Just. 12, 10, 7; cf. ( poet.):

    his laeti rediere duces loca amoena piorum,

    Sil. 13, 703.—
    (κ).
    With adv. of direction, etc.:

    huc, illuc,

    Plaut. Capt. 2, 2, 103; id. Most. 1, 1, 75; id. Rud. 3, 6, 41; id. Am. 1, 3, 29; id. Men. 4, 2, 53 sq.:

    isto,

    id. Pers. 4, 3, 43:

    intro,

    id. Aul. 2, 2, 31; id. Cas. 3, 5, 61; id. Cist. 4, 2, 37:

    quo,

    Hor. S. 2, 3, 261.—
    (λ).
    With acc. of distance: ite viam, Vet. Form. ap. Cic. Mur. 12, 26:

    itque reditque viam,

    Verg. A. 6, 122.—
    (μ).
    Impers. pass.:

    dum stas, reditum oportuit,

    Plaut. Pers. 3, 3, 43:

    ad arbitrum reditur,

    id. Rud. 4, 3, 79:

    manerent indutiae, dum ab illo rediri posset,

    Caes. B. C. 3, 16:

    ut Romam reditum est,

    Liv. 3, 5; 8, 11; Nep. Epam. 8.—
    (ν).
    With inf.:

    saepe redit patrios ascendere perdita muros,

    Verg. Cir. 171: hirundo reditura cibos immittere nidis, Montan. ap. Sen. Ep. 122, 12.—
    2.
    Of things:

    astra ad idem, unde profecta sunt,

    Cic. Rep. 6, 22, 24; cf.:

    sol in sua signa,

    Ov. F. 3, 161:

    totidem redeuntia solis Lumina viderunt,

    id. M. 14, 423:

    redeuntis cornua lunae,

    id. ib. 10, 479:

    adverso redierunt carbasa vento,

    id. H. 21, 71:

    Eurus reditura vela tenebat,

    id. M. 7, 664:

    flumen in eandem partem, ex quā venerat, redit,

    Caes. B. C. 3, 37; cf.:

    amnes In fontes suos,

    Ov. M. 7, 200:

    ille qui in se redit orbis,

    Quint. 11, 3, 105:

    redeunt jam gramina campis Arboribusque comae,

    Hor. C. 4, 7, 1; cf.:

    arboribus frondes,

    Ov. F. 3, 237.—
    B.
    Trop., to go or come back, to return:

    aspersisti aquam, Jam rediit animus,

    Plaut. Truc. 2, 4, 16; so,

    animus,

    id. Merc. 3, 1, 32; Ter. Hec. 3, 2, 12:

    mens,

    Ov. M. 14, 519:

    et mens et rediit verus in ora color,

    id. A. A. 3, 730:

    spiritus et vita redit bonis ducibus,

    Hor. C. 4, 8, 14:

    suum redit ingenium,

    Liv. 2, 22:

    memoria redit,

    Quint. 11, 2, 7:

    redit animo ille latus clavus, etc.,

    Plin. Ep. 8, 23, 6: in pristinum [p. 1540] statum, Gaes. B. G. 7, 54:

    in statum antiquum rediit res,

    Liv. 3, 9; cf.:

    reditum in vestram dicionem,

    Liv. 29, 17:

    cum Alcumenā antiquam in gratiam,

    Plaut. Am. 5, 2, 12:

    cum suis inimicissimis in gratiam,

    Cic. Prov. Cons. 9, 20; id. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 41; Caes. B. C. 1, 4; Nep. Alcib. 5, 1; cf.: se numquam cum matre in gratiam redisse, had never been reconciled, i. e. had never been at variance, Cic. Att. 17, 1;

    and simply in gratiam,

    Plaut. Am. 3, 2, 59; Ter. Phorm. 5, 8, 40; cf.:

    in concordiam,

    Plaut. Am. 3, 3, 7:

    in amicitiam alicujus,

    Liv. 25, 16:

    in fidem alicujus,

    id. 25, 1:

    nunc demum in memoriam redeo,

    I recollect, call to mind, Plaut. Capt. 5, 4, 25; so,

    in memoriam mortuorum,

    Cic. Sen. 7, 21; id. Inv. 1, 52, 98; id. Quint. 18, 57; cf.:

    in memoriam cum aliquo,

    Ter. Phorm. 5, 3, 19:

    in corda redeunt tumultus,

    Claud. B. Get. 216:

    vere calor redit ossibus,

    Verg. G. 3, 272:

    redit agricolis labor actus in orbem,

    id. ib. 2, 401:

    rursum ad ingenium redit,

    he returns to his natural bent, Ter. Ad. 1, 1, 46; so,

    ad ingenium,

    id. Hec. 1, 2, 38:

    ad se atque ad mores suos,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 57:

    ad se,

    id. Att. 7, 3, 8; but redire ad se signifies also, to come to one ' s self, i. e. to recover one ' s senses, Ter. Ad. 5, 3, 8; cf. id. And. 3, 5, 16; Liv. 1, 41; Hor. Ep. 2, 2, 138; cf.:

    ex somno vix ad se,

    Lucr. 4, 1023:

    donec discussis redeunt erroribus ad se,

    id. 4, 996:

    ad sanitatem,

    Cic. Fam. 12, 10, 1; cf.: reverto: in veram rediit faciem solitumque nitorem, returned to his true form (of Apollo), Ov. M. 4, 231; cf.:

    in annos Quos egit, rediit,

    i. e. he resumed his youth, id. ib. 9, 430 (for which:

    reformatus primos in annos,

    id. ib. 9, 399):

    in juvenem,

    id. ib. 14, 766:

    in fastos,

    to go back to them, Hor. Ep. 2, 1, 48:

    quamvis redeant in aurum Tempora priscum,

    id. C. 4, 2, 39:

    in causas malorum,

    to appear again as the cause of misfortunes, Tac. H. 4, 50:

    maturos iterum est questa redire dies,

    Prop. 2, 18 (3, 10), 12;

    so of times and events which recur periodically: annus,

    Verg. A. 8, 47; Hor. C. 3, 8, 9; id. S. 2, 2, 83:

    ne rediret Saeculum Pyrrhae,

    id. C. 1, 2, 5:

    Nonae Decembres,

    id. ib. 3, 18, 10:

    iterum sollemnia,

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1 al.— Impers. pass.:

    tum exuto justitio reditum ad munia,

    Tac. A. 3, 7.—
    2.
    In partic., in speaking, thinking, or writing.
    a.
    Of the speaker, to go back, return to a former subject, to recur to it:

    mitte ista, atque ad rem redi, etc.,

    Ter. Ad. 2, 1, 31 sq.:

    quid si redeo ad illos,

    id. Heaut. 4, 3, 41:

    sed de hoc alias: nunc redeo ad augurem,

    Cic. Lael. 1, 1; so,

    ad Scipionem,

    id. ib. 17, 62:

    ad me,

    id. ib. 25, 96:

    ad fabulas,

    id. ib. 20, 75:

    ad illa prima,

    id. ib. 26 fin.:

    sed ad illum redeo,

    id. Fin. 2, 22, 73:

    ad inceptum,

    Sall. J. 4, 9:

    illuc, unde abii, redeo,

    Hor. S. 1, 1, 108; 1, 7, 9; 1, 6, 45:

    longius evectus sum, sed redeo ad propositum,

    Quint. 9, 3, 87; cf.:

    digredi a re et redire ad propositum,

    id. 9, 2, 4:

    ab illo impetu ad rationem redit,

    id. 6, 1, 28 et saep. —Comically:

    nunc in Epidamnum pedibus redeundum'st mihi,

    Plaut. Men. prol. 49.—
    b.
    Of the subject:

    res redit,

    comes up again, Cic. post Red. in Sen. 11, 27; cf.:

    redit de integro haec oratio,

    Ter. Heaut. 5, 3, 8.—
    II.
    (With the idea of ire predominating; cf.: recido, redigo).
    1.
    To come in as revenue, income; to arise, proceed (cf. provenio):

    tribus tantis illi minus redit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 129:

    ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quintodecimo,

    Varr. R. R. 1, 44, 1:

    possentne fructus pro impensā ac labore redire,

    id. ib. 1, 2, 8:

    ex pecore redeunt ter ducena Parmensi,

    Mart. 4, 37, 5:

    pecunia publica, quae ex metallis redibat,

    Nep. Them. 2, 2:

    ex quā regione quinquaginta talenta quotannis redibant,

    id. ib. 10, 3:

    e modio redire sextarios quattuor siliginis,

    Plin. 18, 9, 20, § 86; 18, 10, 20, § 89 et saep.—
    2.
    To come to, be brought or reduced to; to arrive at, reach, attain a thing; constr. usually with ad; very rarely with in or an adv. of place:

    pilis omissis ad gladios redierunt,

    betook themselves to their swords, Caes. B. C. 3, 93; cf.:

    ad manus reditur, Auct. B. Afr. 18, 4: Caesar opinione trium legionum dejectus, ad duas redierat,

    was brought down, reduced, Caes. B. G. 5, 48 init.: collis leniter fastigatus paulatim ad planitiem redibat, sank or sloped down, descended, id. ib. 2, 8: ejus morte ea ad me lege redierunt bona, have descended to me, Ter. And. 4, 5, 4; so,

    ad hos lege hereditas,

    id. Hec. 1, 2, 97:

    quorum (principum) ad arbitrium judiciumque summa omnium rerum consiliorumque redeat,

    Caes. B. G. 6, 11:

    summa imperii, rerum ad aliquem,

    id. B. C. 1, 4; 3, 18; Ter. Phorm. 2, 2, 3:

    regnum ad aliquem,

    Plaut. Cas. 2, 5, 28:

    res ad interregnum,

    Liv. 1, 22:

    mihi ad rastros res,

    Ter. Heaut. 5, 1, 58 (with redigat ad inopiam):

    ut ad pauca redeam,

    i. e. to cut the story short, id. Hec. 1, 2, 60; id. Phorm. 4, 3, 43: aut haec bona in tabulas publicas nulla redierunt, aut si redierunt, etc., have not reached, i. e. are not registered upon, Cic. Rosc. Am. 44, 128:

    Germania in septentrionem ingenti flexu redit,

    trends towards the north, Tac. G. 35:

    in eum res rediit jam locum, Ut sit necesse,

    Ter. Heaut. 2, 3, 118; id. Ad. 2, 4, 9:

    in nubem Ossa redit,

    rises to, Val. Fl. 2, 16:

    Venus, quam penes amantūm summa summarum redit,

    falls to her lot, pertains to her, Plaut. Truc. 1, 1, 4:

    quod si eo meae fortunae redeunt, ut, etc.,

    come to that, Ter. Phorm. 1, 4, 24; so,

    adeo res,

    id. Heaut. 1, 1, 61; 5, 2, 27; id. Phorm. 1, 3, 1; 1, 2, 5:

    omnia verba huc redeunt,

    come to, amount to this, id. Eun. 1, 2, 78; cf.:

    incommoditas huc omnis,

    id. And. 3, 3, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > redeo

  • 17 sequo

    sĕquor, sĕcūtus (also written sequutus; gen. plur. part. sync. sequentūm, Verg. G. 3, 111), 3, v. dep. ( act. collat. form sĕquo, acc. to Gell. 18, 9, 8 sq.; and Prisc. p. 799 P.) [Sanscr. sak-, to follow; sakis, friend; Gr. hepomai, hepô; cf. Lat. socius], to follow, to come or go after, to follow after, attend.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    i, jam sequor te, mater,

    Plaut. Aul. 4, 7, 16:

    neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,

    id. Merc. 2, 3, 69 sq.:

    qui ex urbe amicitiae causā Caesarem secuti, etc.,

    Caes. B. G. 1, 39; 7, 50; Hor. S. 1, 6, 108:

    ne sequerer moechas,

    id. ib. 1, 4, 113:

    vallem,

    Liv. 32, 6, 5:

    pars pressa sequuntur Signa pedum,

    Ov. M. 8, 332:

    vestigia alicujus,

    id. ib. 4, 514; 9, 639; 10, 710 et saep.—
    (β).
    Absol. (so most freq. in Plaut.):

    abi prae, jam ego sequar,

    Plaut. Am. 1, 3, 46; Ter. Eun. 5, 2, 69: Di. Sequere intro. Pa. Sequor, Plaut. As. 4, 1, 64; 5, 2, 90; id. Aul. 2, 5, 23 et saep.:

    quisnam est, qui sequitur procul?

    id. Poen. 3, 3, 6:

    funus interim procedit: sequimur: ad sepulcrum venimus,

    Ter. And. 1, 1, 101:

    curriculo sequi,

    Plaut. Ep. 1, 1, 12:

    Helvetii cum omnibus suis carris secuti,

    Caes. B. G. 1, 24:

    si nemo sequatur, tamen, etc.,

    id. ib. 1, 40 fin.:

    servi sequentes,

    Hor. S. 1, 6, 78: hos falcati currus sequebantur, Curt. 4, 12, 6:

    hos aliae gentes sequebantur,

    id. 4, 12, 9.—
    b.
    Of things:

    magna multitudo carrorum sequi Gallos consuevit,

    Hirt. B. G. 8, 14:

    neque Ulla (arbor) brevem dominum sequetur,

    Hor. C. 2, 14, 24:

    zonā bene te secutā,

    id. ib. 3, 27, 59.—
    B.
    In partic.
    1.
    To follow in a hostile manner; to chase, pursue:

    hostes sequitur,

    Caes. B. G. 1, 22 fin.:

    hostem,

    Ov. M. 13, 548:

    fugacem,

    Hor. S. 2, 7, 115:

    feras,

    Ov. M. 2, 498:

    nudo genitas Pandione ferro,

    id. ib. 6, 666; cf.:

    hostem pilo,

    Tac. H. 4, 29 fin.—Absol.:

    finem sequendi facere,

    Caes. B. G. 7, 47; 7, 68 Oud. N. cr.
    2.
    To follow in time or order; to succeed, come after (esp. freq. in part. pres.): aestatem auctumnus sequitur, post acer hiems fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

    sequens annus,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    sequente anno,

    Plin. 10, 62, 82, § 170:

    secuto die,

    id. 13, 22, 43, § 126:

    secuta aetas,

    id. 6, 23, 26, § 101:

    sequenti senatu,

    Plin. Ep. 6, 5, 1:

    secuturo Phoebo,

    Luc. 2, 528:

    sequitur hunc annum nobilis clade Romanā Caudinā pax,

    Liv. 9, 1 et saep.:

    ne secutis quidem diebus Claudius ullius humani affectūs signa dedit,

    Tac. A. 11, 38:

    Africanus sequens, i. e. minor,

    Plin. 7, 59, 59, § 211.—
    (β).
    With the notion of cause implied, to follow, result, ensue:

    ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

    Cic. Att. 10, 18, 2: increpuit;

    sequitur clamor,

    Verg. A. 9, 504:

    tonitrum secuti nimbi,

    Ov. M. 14, 542:

    lacrimae sunt verba secutae,

    id. ib. 9, 780:

    nisi forte sic loqui paenitet, Quā tempestate Paris Helenam et quae sequuntur,

    and so on, and so forth, Cic. Or. 49, 164; id. Tusc. 3, 18, 42; 3, 19, 44.—
    3.
    Of a possession or inheritance, to follow, i. e. to fall to the share of any one:

    ut belli praeda Romanos, ager urbesque captae Aetolos sequerentur,

    Liv. 33, 13, 10:

    ut victorem res sequeretur,

    id. 28, 21, 5: si quis mortuos est Arpinatis, ejus heredem sacra non secuntur, Cato ap. Prisc. p. 629 P.—Abbreviated on monuments, H. M. H. N. S.:

    heredem monumentum,

    Hor. S. 1, 8, 13:

    heredem possessio,

    Plin. 9, 35, 60, § 124:

    quo minus gloriam petebat, eo magis illum sequebatur,

    Sall. C. 54 fin.; v. Fabri ad h. l.;

    and cf.: sequi gloria, non appeti debet,

    Plin. Ep. 1, 8, 14.—
    4.
    To go towards or to a place:

    Formias nunc sequimur,

    Cic. Att. 10, 18, 2:

    Epirum, Cyzicum,

    id. ib. 3, 16; Caes. B. C. 3, 49:

    Italiam,

    Verg. A. 4, 361; 4, 381; 5, 629:

    Itala regna,

    Ov. H. 7, 10; id. F. 6, 109; Val. Fl. 1, 3.—
    5.
    Pregn., to follow the hand in plucking or pulling; to come off or away, come out; to come easily, come of itself:

    herbae dum tenerae sunt vellendae: aridae factae celerius rumpuntur quam sequuntur,

    Varr. R. R. 1, 47; cf.:

    oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,

    Cic. Or. 16, 52; and:

    nihil est tam tenerum neque tam flexibile neque quod tam facile sequatur quocumque ducas, quam oratio,

    id. de Or. 3, 45, 176:

    ipse (ramus) volens facilisque sequetur, Si te fata vocant,

    Verg. A. 6, 146:

    cum scrutantes, quae vellant, telum non sequitur,

    Liv. 38, 21, 11 Weissenb. ad loc.:

    jamque secuta manum nullo cogente sagitta Excidit,

    Verg. A. 12, 423; Anthol. Lat. 1, 172, 113:

    trahit ille manu sine custode lignum: Id quoque vix sequitur,

    Ov. M. 12, 372; cf.: cera mollis sequensque digitos, yielding to, Poët. ap. Plin. Ep. 7, 9, 11.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to follow, succeed, result, ensue (usu. of an immediate consequence;

    consequor, usu. of one more remote): si verbum sequi volumus, hoc intellegamus necesse est, etc.,

    Cic. Caecin. 17, 49: patrem sequuntur liberi, succeed to the rank or condition of their father, Liv. 4, 4 fin.:

    quoniam hanc (Caesar) in re publicā viam, quae popularis habetur, secutus est,

    Cic. Cat. 4, 5, 9:

    damnatum poenam sequi oportebat, ut igni cremaretur,

    to befall, Caes. B. G. 1, 4:

    modo ne summa turpitudo sequatur,

    should ensue, Cic. Lael. 17, 61:

    dispares mores disparia studia sequuntur,

    id. ib. 20, 74:

    post illas datas litteras secuta est summa contentio de domo,

    id. Att. 4, 2, 2: post gloriam invidiam sequi. Sall. J. 55, 3:

    an mediocre discrimen opinionis secuturum ex hac re putatis,

    Liv. 5, 6, 7. —
    B.
    In partic.
    1.
    To follow (as a leader) an authority, a party, an example, a plan, etc.; to follow in the track of; to comply with, accede to, conform to: sequi naturam, optimam bene vivendi ducem, Cic. Lael. 5, 19; cf. id. ib. 12, 42:

    sequamur potissimum Polybium nostrum,

    id. Rep. 2, 14, 27:

    eorum sectam sequuntur multi mortales,

    Naev. Bell. Pun. 1, 16; so,

    sectam,

    Cic. Fl. 41, 104; id. Sest. 45, 97; Liv. 8, 19, 10 al. (v. secta):

    Ti. Gracchus regnum occupare conatus est... hunc post mortem secuti amici, etc.,

    Cic. Lael. 12, 41:

    amicum vel bellum patriae inferentem sequi,

    id. ib. 12, 43:

    auctoritatem et consilium alicujus,

    id. Fam. 4, 3, 2; so (with obtemperare voluntati) Caes. B. C. 1, 35:

    sententiam Scipionis,

    id. ib. 1, 2:

    vos vestrumque factum omnia deinceps municipia sunt secuta,

    have followed, imitated, id. ib. 2, 32:

    haec qui dicunt, quam rationem sequantur, vides,

    Cic. Div. 2, 6, 17:

    novum quoddam et subagreste consilium,

    id. Rep. 2, 7, 12; cf. id. ib. 2, 28, 51:

    Pompeio esse in animo, rei publicae non deesse, si senatus sequatur,

    Caes. B. C. 1, 1 fin.:

    arma victricia,

    Verg. A. 3, 54.—Of an auditor, to follow an orator or a speech:

    quos more prisco apud judicem fabulantes non auditores sequuntur, non populus audit,

    Tac. Or. 23: non lingua valet, non corpore notae Sufficiunt vires, nec vox aut verba sequuntur, i. e. attend or obey the will, Verg. A. 12, 912; cf.:

    si modo verba sequantur,

    Ov. M. 1, 647. —Esp. milit. t. t.: signa sequi, to march in rank, Sall. J. 80, 2; Curt. 3, 2, 13.—
    2.
    To follow or pursue an end or object; to strive for, aim at, seek to attain:

    eam (sc. utilitatem),

    Cic. Lael. 27, 100:

    justitiam,

    id. Rep. 3, 11, 18:

    otium ac tranquillitatem vitae,

    id. Mur. 27, 55:

    amoenitatem et salubritatem,

    id. Leg. 2, 1, 3:

    matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    lites,

    id. And. 4, 5, 16; id. Ad. 2, 2, 40:

    gratiam Caesaris,

    Caes. B. C. 1, 1:

    linguam et nomen,

    Liv. 31, 7:

    mercedes,

    Hor. S. 1, 6, 87:

    quae nocuere (opp. fugere),

    id. Ep. 1, 8, 11; cf.:

    nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

    id. ib. 1, 1, 72:

    ferro extrema,

    Verg. A. 6, 457:

    fidem,

    Vell. 2, 107, 2.—With inf.:

    plurisque sequor disponere causas,

    Lucr. 5, 529.—
    3.
    In discourse, to follow in order or sequence; to come next in order, to succeed:

    sequitur is (rex), qui, etc.,

    Cic. Rep. 2, 21, 37:

    sequitur illa divisio, ut, etc.,

    id. Fin. 3, 16, 55:

    haec sint dicta de aëre. Sequitur terra, cui, etc.,

    Plin. 2, 63, 63, § 154:

    ac de primā quidem parte satis dictum est. Sequitur, ut doceam, etc.,

    Cic. N. D. 2, 32, 80 sq. — With inf.:

    sequitur videre de eo, quod, etc.,

    Dig. 45, 1, 91, § 3; 41, 3, 4.—
    4.
    In logical conclusions, to follow, ensue; with subject-clause:

    nec si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico, esse causas immutabiles, etc.,

    Cic. Fat. 12, 28; id. Tusc. 5, 8, 21.—With ut:

    si haec enuntiatio vera non est, sequitur, ut falsa sit,

    Cic. Fat. 12, 28; 5, 9; 10, 22; id. Fin. 2, 8, 24; 3, 7, 26:

    sequitur igitur ut, etc.,

    id. Tusc. 5, 18, 53; id. Par. 3, 1, 22:

    sequitur ergo ut, etc.,

    Curt. 7, 1, 40; Quint. 3, 8, 23; 3, 11, 17; 6, 5, 8 al.—
    5.
    To follow or come naturally or easily; to be obtained without effort:

    tantum hominis valuit exercitatio ut, cum se mente ac voluntate, conjecisset in versum, verba sequerentur,

    Cic. de Or. 3, 50, 194 Sorof ad loc.:

    non quaesitum esse numerum, sed secutum,

    id. Or. 49, 165:

    lingua tacet nec vox tentataque verba sequuntur,

    Ov. M. 11, 326; 1, 647; Stat. Th. 11, 602:

    verbaque provisam rem non invita sequentur,

    Hor. A. P. 311:

    sed non omnia nos ducentes e Graeco sequuntur,

    Quint. 2, 14, 1:

    laus pulcherrima cum sequitur, non cum arcessitur,

    id. 10, 2, 27; 8, prooem. § 8;

    8, 6, 24: sequi gloria, non appeti debet,

    Plin. Ep. 1, 8, 14.—Hence, sĕquens, entis, P. a., next, next following in order (cf.: proximus, posterior;

    not in Cic. or Cæs.): prius illud... hoc sequens,

    Quint. 5, 10, 42:

    reliqua morborum genera sequenti dicemus volumine,

    Plin. 29, 6, 39, § 143.—Esp., with designations of time:

    sequenti tempore,

    Nep. Thras. 4, 4; Quint. 1, 5, 52; Sen. Ben. 6, 4, 2; Suet. Tib. 38: sequenti die, Auct. B. Hisp. 28, 1; Suet. Ner. 15; Liv. 23, 36, 7:

    sequente anno,

    id. 3, 31, 2:

    sequenti nocte,

    Suet. Aug. 94; so also Curt. 4, 7, 10; Tac. A. 2, 53; Col. 4, 15, 3; 4, 21, 3; 4, 27, 2; Plin. 11, 37, 73, § 189; 30, 8, 21, § 66; 17, 22. 35, § 178; Hirt. B. G. 8, 50; Plin. Ep. 4, 1, 6; 5, 12, 1; 6, 31, 3:

    Suilium mox sequens aetas vidit praepotentem,

    the next generation, Tac. A. 4, 31 qui praesenti potentiā credunt exstingui [p. 1678] posse etiam sequentis aevi memoriam, Tac. A. 4, 35.—As subst., used by some for epitheton, an epithet, acc. to Quintilian;

    as, dentes albi, umida vina... o scelus abominandum, etc.,

    Quint. 8, 6, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > sequo

  • 18 sequor

    sĕquor, sĕcūtus (also written sequutus; gen. plur. part. sync. sequentūm, Verg. G. 3, 111), 3, v. dep. ( act. collat. form sĕquo, acc. to Gell. 18, 9, 8 sq.; and Prisc. p. 799 P.) [Sanscr. sak-, to follow; sakis, friend; Gr. hepomai, hepô; cf. Lat. socius], to follow, to come or go after, to follow after, attend.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    i, jam sequor te, mater,

    Plaut. Aul. 4, 7, 16:

    neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,

    id. Merc. 2, 3, 69 sq.:

    qui ex urbe amicitiae causā Caesarem secuti, etc.,

    Caes. B. G. 1, 39; 7, 50; Hor. S. 1, 6, 108:

    ne sequerer moechas,

    id. ib. 1, 4, 113:

    vallem,

    Liv. 32, 6, 5:

    pars pressa sequuntur Signa pedum,

    Ov. M. 8, 332:

    vestigia alicujus,

    id. ib. 4, 514; 9, 639; 10, 710 et saep.—
    (β).
    Absol. (so most freq. in Plaut.):

    abi prae, jam ego sequar,

    Plaut. Am. 1, 3, 46; Ter. Eun. 5, 2, 69: Di. Sequere intro. Pa. Sequor, Plaut. As. 4, 1, 64; 5, 2, 90; id. Aul. 2, 5, 23 et saep.:

    quisnam est, qui sequitur procul?

    id. Poen. 3, 3, 6:

    funus interim procedit: sequimur: ad sepulcrum venimus,

    Ter. And. 1, 1, 101:

    curriculo sequi,

    Plaut. Ep. 1, 1, 12:

    Helvetii cum omnibus suis carris secuti,

    Caes. B. G. 1, 24:

    si nemo sequatur, tamen, etc.,

    id. ib. 1, 40 fin.:

    servi sequentes,

    Hor. S. 1, 6, 78: hos falcati currus sequebantur, Curt. 4, 12, 6:

    hos aliae gentes sequebantur,

    id. 4, 12, 9.—
    b.
    Of things:

    magna multitudo carrorum sequi Gallos consuevit,

    Hirt. B. G. 8, 14:

    neque Ulla (arbor) brevem dominum sequetur,

    Hor. C. 2, 14, 24:

    zonā bene te secutā,

    id. ib. 3, 27, 59.—
    B.
    In partic.
    1.
    To follow in a hostile manner; to chase, pursue:

    hostes sequitur,

    Caes. B. G. 1, 22 fin.:

    hostem,

    Ov. M. 13, 548:

    fugacem,

    Hor. S. 2, 7, 115:

    feras,

    Ov. M. 2, 498:

    nudo genitas Pandione ferro,

    id. ib. 6, 666; cf.:

    hostem pilo,

    Tac. H. 4, 29 fin.—Absol.:

    finem sequendi facere,

    Caes. B. G. 7, 47; 7, 68 Oud. N. cr.
    2.
    To follow in time or order; to succeed, come after (esp. freq. in part. pres.): aestatem auctumnus sequitur, post acer hiems fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

    sequens annus,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    sequente anno,

    Plin. 10, 62, 82, § 170:

    secuto die,

    id. 13, 22, 43, § 126:

    secuta aetas,

    id. 6, 23, 26, § 101:

    sequenti senatu,

    Plin. Ep. 6, 5, 1:

    secuturo Phoebo,

    Luc. 2, 528:

    sequitur hunc annum nobilis clade Romanā Caudinā pax,

    Liv. 9, 1 et saep.:

    ne secutis quidem diebus Claudius ullius humani affectūs signa dedit,

    Tac. A. 11, 38:

    Africanus sequens, i. e. minor,

    Plin. 7, 59, 59, § 211.—
    (β).
    With the notion of cause implied, to follow, result, ensue:

    ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

    Cic. Att. 10, 18, 2: increpuit;

    sequitur clamor,

    Verg. A. 9, 504:

    tonitrum secuti nimbi,

    Ov. M. 14, 542:

    lacrimae sunt verba secutae,

    id. ib. 9, 780:

    nisi forte sic loqui paenitet, Quā tempestate Paris Helenam et quae sequuntur,

    and so on, and so forth, Cic. Or. 49, 164; id. Tusc. 3, 18, 42; 3, 19, 44.—
    3.
    Of a possession or inheritance, to follow, i. e. to fall to the share of any one:

    ut belli praeda Romanos, ager urbesque captae Aetolos sequerentur,

    Liv. 33, 13, 10:

    ut victorem res sequeretur,

    id. 28, 21, 5: si quis mortuos est Arpinatis, ejus heredem sacra non secuntur, Cato ap. Prisc. p. 629 P.—Abbreviated on monuments, H. M. H. N. S.:

    heredem monumentum,

    Hor. S. 1, 8, 13:

    heredem possessio,

    Plin. 9, 35, 60, § 124:

    quo minus gloriam petebat, eo magis illum sequebatur,

    Sall. C. 54 fin.; v. Fabri ad h. l.;

    and cf.: sequi gloria, non appeti debet,

    Plin. Ep. 1, 8, 14.—
    4.
    To go towards or to a place:

    Formias nunc sequimur,

    Cic. Att. 10, 18, 2:

    Epirum, Cyzicum,

    id. ib. 3, 16; Caes. B. C. 3, 49:

    Italiam,

    Verg. A. 4, 361; 4, 381; 5, 629:

    Itala regna,

    Ov. H. 7, 10; id. F. 6, 109; Val. Fl. 1, 3.—
    5.
    Pregn., to follow the hand in plucking or pulling; to come off or away, come out; to come easily, come of itself:

    herbae dum tenerae sunt vellendae: aridae factae celerius rumpuntur quam sequuntur,

    Varr. R. R. 1, 47; cf.:

    oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,

    Cic. Or. 16, 52; and:

    nihil est tam tenerum neque tam flexibile neque quod tam facile sequatur quocumque ducas, quam oratio,

    id. de Or. 3, 45, 176:

    ipse (ramus) volens facilisque sequetur, Si te fata vocant,

    Verg. A. 6, 146:

    cum scrutantes, quae vellant, telum non sequitur,

    Liv. 38, 21, 11 Weissenb. ad loc.:

    jamque secuta manum nullo cogente sagitta Excidit,

    Verg. A. 12, 423; Anthol. Lat. 1, 172, 113:

    trahit ille manu sine custode lignum: Id quoque vix sequitur,

    Ov. M. 12, 372; cf.: cera mollis sequensque digitos, yielding to, Poët. ap. Plin. Ep. 7, 9, 11.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to follow, succeed, result, ensue (usu. of an immediate consequence;

    consequor, usu. of one more remote): si verbum sequi volumus, hoc intellegamus necesse est, etc.,

    Cic. Caecin. 17, 49: patrem sequuntur liberi, succeed to the rank or condition of their father, Liv. 4, 4 fin.:

    quoniam hanc (Caesar) in re publicā viam, quae popularis habetur, secutus est,

    Cic. Cat. 4, 5, 9:

    damnatum poenam sequi oportebat, ut igni cremaretur,

    to befall, Caes. B. G. 1, 4:

    modo ne summa turpitudo sequatur,

    should ensue, Cic. Lael. 17, 61:

    dispares mores disparia studia sequuntur,

    id. ib. 20, 74:

    post illas datas litteras secuta est summa contentio de domo,

    id. Att. 4, 2, 2: post gloriam invidiam sequi. Sall. J. 55, 3:

    an mediocre discrimen opinionis secuturum ex hac re putatis,

    Liv. 5, 6, 7. —
    B.
    In partic.
    1.
    To follow (as a leader) an authority, a party, an example, a plan, etc.; to follow in the track of; to comply with, accede to, conform to: sequi naturam, optimam bene vivendi ducem, Cic. Lael. 5, 19; cf. id. ib. 12, 42:

    sequamur potissimum Polybium nostrum,

    id. Rep. 2, 14, 27:

    eorum sectam sequuntur multi mortales,

    Naev. Bell. Pun. 1, 16; so,

    sectam,

    Cic. Fl. 41, 104; id. Sest. 45, 97; Liv. 8, 19, 10 al. (v. secta):

    Ti. Gracchus regnum occupare conatus est... hunc post mortem secuti amici, etc.,

    Cic. Lael. 12, 41:

    amicum vel bellum patriae inferentem sequi,

    id. ib. 12, 43:

    auctoritatem et consilium alicujus,

    id. Fam. 4, 3, 2; so (with obtemperare voluntati) Caes. B. C. 1, 35:

    sententiam Scipionis,

    id. ib. 1, 2:

    vos vestrumque factum omnia deinceps municipia sunt secuta,

    have followed, imitated, id. ib. 2, 32:

    haec qui dicunt, quam rationem sequantur, vides,

    Cic. Div. 2, 6, 17:

    novum quoddam et subagreste consilium,

    id. Rep. 2, 7, 12; cf. id. ib. 2, 28, 51:

    Pompeio esse in animo, rei publicae non deesse, si senatus sequatur,

    Caes. B. C. 1, 1 fin.:

    arma victricia,

    Verg. A. 3, 54.—Of an auditor, to follow an orator or a speech:

    quos more prisco apud judicem fabulantes non auditores sequuntur, non populus audit,

    Tac. Or. 23: non lingua valet, non corpore notae Sufficiunt vires, nec vox aut verba sequuntur, i. e. attend or obey the will, Verg. A. 12, 912; cf.:

    si modo verba sequantur,

    Ov. M. 1, 647. —Esp. milit. t. t.: signa sequi, to march in rank, Sall. J. 80, 2; Curt. 3, 2, 13.—
    2.
    To follow or pursue an end or object; to strive for, aim at, seek to attain:

    eam (sc. utilitatem),

    Cic. Lael. 27, 100:

    justitiam,

    id. Rep. 3, 11, 18:

    otium ac tranquillitatem vitae,

    id. Mur. 27, 55:

    amoenitatem et salubritatem,

    id. Leg. 2, 1, 3:

    matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    lites,

    id. And. 4, 5, 16; id. Ad. 2, 2, 40:

    gratiam Caesaris,

    Caes. B. C. 1, 1:

    linguam et nomen,

    Liv. 31, 7:

    mercedes,

    Hor. S. 1, 6, 87:

    quae nocuere (opp. fugere),

    id. Ep. 1, 8, 11; cf.:

    nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

    id. ib. 1, 1, 72:

    ferro extrema,

    Verg. A. 6, 457:

    fidem,

    Vell. 2, 107, 2.—With inf.:

    plurisque sequor disponere causas,

    Lucr. 5, 529.—
    3.
    In discourse, to follow in order or sequence; to come next in order, to succeed:

    sequitur is (rex), qui, etc.,

    Cic. Rep. 2, 21, 37:

    sequitur illa divisio, ut, etc.,

    id. Fin. 3, 16, 55:

    haec sint dicta de aëre. Sequitur terra, cui, etc.,

    Plin. 2, 63, 63, § 154:

    ac de primā quidem parte satis dictum est. Sequitur, ut doceam, etc.,

    Cic. N. D. 2, 32, 80 sq. — With inf.:

    sequitur videre de eo, quod, etc.,

    Dig. 45, 1, 91, § 3; 41, 3, 4.—
    4.
    In logical conclusions, to follow, ensue; with subject-clause:

    nec si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico, esse causas immutabiles, etc.,

    Cic. Fat. 12, 28; id. Tusc. 5, 8, 21.—With ut:

    si haec enuntiatio vera non est, sequitur, ut falsa sit,

    Cic. Fat. 12, 28; 5, 9; 10, 22; id. Fin. 2, 8, 24; 3, 7, 26:

    sequitur igitur ut, etc.,

    id. Tusc. 5, 18, 53; id. Par. 3, 1, 22:

    sequitur ergo ut, etc.,

    Curt. 7, 1, 40; Quint. 3, 8, 23; 3, 11, 17; 6, 5, 8 al.—
    5.
    To follow or come naturally or easily; to be obtained without effort:

    tantum hominis valuit exercitatio ut, cum se mente ac voluntate, conjecisset in versum, verba sequerentur,

    Cic. de Or. 3, 50, 194 Sorof ad loc.:

    non quaesitum esse numerum, sed secutum,

    id. Or. 49, 165:

    lingua tacet nec vox tentataque verba sequuntur,

    Ov. M. 11, 326; 1, 647; Stat. Th. 11, 602:

    verbaque provisam rem non invita sequentur,

    Hor. A. P. 311:

    sed non omnia nos ducentes e Graeco sequuntur,

    Quint. 2, 14, 1:

    laus pulcherrima cum sequitur, non cum arcessitur,

    id. 10, 2, 27; 8, prooem. § 8;

    8, 6, 24: sequi gloria, non appeti debet,

    Plin. Ep. 1, 8, 14.—Hence, sĕquens, entis, P. a., next, next following in order (cf.: proximus, posterior;

    not in Cic. or Cæs.): prius illud... hoc sequens,

    Quint. 5, 10, 42:

    reliqua morborum genera sequenti dicemus volumine,

    Plin. 29, 6, 39, § 143.—Esp., with designations of time:

    sequenti tempore,

    Nep. Thras. 4, 4; Quint. 1, 5, 52; Sen. Ben. 6, 4, 2; Suet. Tib. 38: sequenti die, Auct. B. Hisp. 28, 1; Suet. Ner. 15; Liv. 23, 36, 7:

    sequente anno,

    id. 3, 31, 2:

    sequenti nocte,

    Suet. Aug. 94; so also Curt. 4, 7, 10; Tac. A. 2, 53; Col. 4, 15, 3; 4, 21, 3; 4, 27, 2; Plin. 11, 37, 73, § 189; 30, 8, 21, § 66; 17, 22. 35, § 178; Hirt. B. G. 8, 50; Plin. Ep. 4, 1, 6; 5, 12, 1; 6, 31, 3:

    Suilium mox sequens aetas vidit praepotentem,

    the next generation, Tac. A. 4, 31 qui praesenti potentiā credunt exstingui [p. 1678] posse etiam sequentis aevi memoriam, Tac. A. 4, 35.—As subst., used by some for epitheton, an epithet, acc. to Quintilian;

    as, dentes albi, umida vina... o scelus abominandum, etc.,

    Quint. 8, 6, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > sequor

  • 19 supra

    sū̆prā (orig. form sŭpĕrā, Lucr. 1, 429; 4, 672; 5, 1407; Cic. poët. N. D. 2, 42, 106; cf. Prisc. pp. 980 and 1001 P.), adv. and prep. [superus].
    I. A.
    Lit., of place:

    omnia haec, quae supra et subter, unum esse dixerunt,

    Cic. de Or. 3, 5, 20:

    partes eae, quae sunt infra quam id, quod devoratur, dilatantur, quae autem supra, contrahuntur,

    id. N. D. 2, 54, 135:

    magno numero jumentorum in flumine supra atquo infra constituto,

    Caes. B. C. 1, 64; and:

    et mare, quod supra, teneant, quodque alluit infra,

    Verg. A. 8, 149:

    oleum supra siet,

    Cato, R. R. 119; 101:

    cotem illam et novaculam defossam in comitio supraque impositum puteal accepimus,

    Cic. Div. 1, 17, 33:

    toto vertice supra est,

    i. e. is taller, Verg. A. 11, 683: ut letata corpora vidit Victoremque supra hostem, i. e. lying or stretched over them, Ov. M. 3, 56; cf.:

    stupet inscia supra,

    Verg. A. 7, 381.— Comp.:

    alia superius rapiuntur,

    upward, on high, Sen. Q. N. 5, 8, 3: piscina superius construenda, Pall. 1, 34, 2 (opp. subterius, Isid. 16, 8, 4).—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, before, formerly, previously (esp. of any thing previously said or written):

    quae supra scripta est,

    Cato, R. R. 157, 2:

    quod jam supra tibi ostendimus,

    Lucr. 1, 429:

    quae supra dixi,

    Cic. de Or. 3, 55, 208:

    quae supra scripsi,

    id. Fam. 6, 10, 2:

    quem supra deformavi,

    id. Caecin. 5, 14:

    uti supra demonstravimus,

    Caes. B. G. 2, 1:

    ut supra dixi,

    Cic. Rep. 2, 4, 9; id. Lael. 4, 15; 14, 48:

    ut supra scripsi,

    Plin. Ep. 6, 27, 5:

    de quo (filio) commemoravi supra,

    Nep. Dion, 6, 2:

    supra repetere,

    farther back, from past times, Sall. C. 5, 9; id. J. 5, 3; Tac. A. 16, 18.— Comp.:

    quantum valerent inter homines litterae, Dixi superius,

    before, farther back, Phaedr. 4, 23, 2: ut superius demonstravimus, Auct. B. Hisp. 28, 4; 34, 5.—
    2.
    Of number or measure, beyond, over, more:

    supra adjecit Aeschrio,

    offered higher, more, Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:

    amor tantus ut nihil supra possit,

    id. Fam. 14, 1, 4:

    ita accurate, ut nihil posset supra,

    id. Att. 13, 19, 3:

    nihil pote supra,

    Ter. Ad. 2, 3, 11:

    voltu Adeo modesto, ut nihil supra,

    id. And. 1, 1, 93; id. Eun. 3, 1, 37:

    nihil supra Deos lacesso,

    Hor. C. 2, 18, 11.—After et or aut ( poet. and post-class.):

    agrum fortasse trecentis Aut etiam supra nummorum milibus emptum,

    Hor. Ep. 2, 2, 165:

    quot illum putas annos secum tulisse? Septuaginta et supra,

    Petr. 43 fin.:

    tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35:

    a triginta annis et supra,

    Vulg. Num. 4, 23; 4, 30; 4, 35 (cf. II. B. 2. infra).—
    b.
    With quam, less freq. quod, above or beyond what, more than:

    saepe supra feret, quam fieri possit,

    Cic. Or. 40, 139:

    corpus patiens inediae, algoris, vigiliae, supra quam cuiquam credibile est,

    Sall. C. 5, 3; id. J. 24, 5:

    dominandi supra quam aestimari potest avidissimus,

    Aur. Vict. Epit. 1 med.:

    supra quam optari potuit,

    Amm. 17, 1, 12:

    supra quod capere possum,

    Dig. 32, 1, 28.—
    II.
    Prep. with acc., above, over.
    A.
    Lit., of place:

    si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec exissent umquam supra terram,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    ille qui supra nos habitat,

    Plaut. Pers. 5, 2, 38:

    supra tribunal et supra praetoris caput,

    Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:

    supra eum locum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    supra se in summo jugo,

    id. B. G. 1, 24:

    accubueram horā nonā... et quidem supra me Atticus, infra Verrius,

    Cic. Fam. 9, 26, 1:

    saltu supra venabula fertur,

    Verg. A. 9, 553:

    supra segetes Navigat,

    over the cornfields, Ov. M. 1, 295:

    attolli supra ceteros mortales,

    Plin. 34, 6, 12, § 27 (dub.;

    Jahn, super): supra lignum turba insilit,

    Phaedr. 1, 2, 20:

    ecce supra caput homo levis ac sordidus,

    i. e. burdensome, annoying, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so,

    supra caput esse,

    to be close at hand, Sall. C. 52, 24; cf. Verg. A. 3, 194; Liv. 3, 17, 4; 4, 22, 6; Tac. H. 4, 69; Sen. Ep 108;

    rarely supra capita,

    Liv. 42, 42, 6.—
    2.
    In partic., of geographical position, above, beyond: supra Maeotis paludes, Enn. ap. Cic. Tusc. 5, 17, 49 (Epigr. v. 7, p. 163 Vahl.):

    supra Suessulam,

    Liv. 23, 32, 2:

    Syene oppidum, quod est supra Alexandriam quinque millibus stadiorum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183;

    supra Britanniam,

    id. 2, 97, 99, § 217. —
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, before:

    paulo supra hanc memoriam,

    Caes. B. G. 6, 19; supra septingentesimum annum, Liv. praef. § 4.—
    2.
    Of number, degree, or quantity.
    (α).
    With numbers, = plus, amplius (not in Cic. or Cæs.), over, above, beyond, more than:

    supra quattuor milia hominum orabunt ut, etc.,

    Liv. 43, 3, 2:

    caesa eo die supra milia viginti,

    id. 30, 35, 3; 3, 31, 4:

    supra septem milia hominum domos remisit,

    id. 21, 23, 6; 23, 17, 2; 23, 37, 11 sq.; 23, 49, 13; Varr. R. R. 3, 2, 17; 3, 6, 1; 3, 7, 11:

    supra duos menses sapor ejus non permanet integer,

    Col. 12, 49, 3:

    tres (cyathos),

    Hor. C. 3, 19, 15.—
    (β).
    In gen.:

    quibus solida ungula, nec supra geminos fetus,

    Plin. 11, 40, 95, § 233; cf.:

    de floribus supra dictus scripsit Theophrastus,

    besides, id. 21, 3, 9, § 13:

    hominis fortunam,

    Cic. Leg. 2, 16, 41:

    ratio supra hominem putanda est deoque tribuenda,

    id. N. D. 2, 13, 34:

    potentia, quae supra leges se esse velit,

    id. Ep. ad Brut. 1, 17, 6:

    humanam supra fortunam,

    Phaedr. 4, 24, 24:

    supra Coclites Muciosque id facinus esse,

    Liv. 2, 13, 8:

    modum,

    id. 21, 7, 7; Col. 4, 27, 4:

    vires,

    Hor. Ep. 1, 18, 22: humanam fidem Plin. 34, 7, 17, § 38: morem, Verg. G. 2, 227; Sall. C. 3, 2:

    supra belli Latini metum id quoque accesserat, quod,

    besides, Liv. 2, 18, 3.—Prov.:

    supra homines, supra ire deos pietate,

    i. e. to attain the highest degree, Verg. A. 12, 839 Heyne ad loc.—
    3.
    Sometimes to indicate that over which one is placed as superintendent (mostly postclass.):

    dispositi, quos supra somnum habebat,

    watchers, Curt. 6, 11, 3:

    qui supra bibliothecam fuerunt,

    Vitr. 7, praef. §

    5: servus supra rationes positus,

    Pseudo Quint. Decl. 353:

    SVPRA INSVLAS,

    Inscr. Orell. 721 and 2927:

    SVPRA IVMENTA,

    ib. 2870:

    SVPRA VELARIOS,

    ib. 2967:

    SVPRA COCOS,

    ib. 2827; Inscr. Grut. p. 1111, 1.—
    III.
    Compounds formed with supra are extremely rare. In late Lat. supradictus, suprafatus, suprafundo, suprajacio, supranatans, suprasedeo, etc., are found, but here supra is properly written separately as an adv.; only suprascando (v. h. v.), on account of its signif., is to be written as one word.

    Lewis & Short latin dictionary > supra

  • 20 venio

    vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. venibo, Pompon. ap. Non. 508, 23; imperf. venibat, Ter. Phorm. 4, 3, 47; gen. plur, part. sync. venientum, Verg. G. 4, 167; id. A. 1, 434; 6, 755), v. n. [Sanscr. root gā, go; Zend root gā, gam, go; Gr. BA-, bainô; Lat. ar-biter, venio; Goth. quiman; O. H. Germ. quëman, koman; Engl. come; v. Curt. Gr. Etym. p. 466], to come (cf. accedo).
    I.
    Lit.:

    nunc, cujus jussu venio et quam ob rem venerim, Dicam, etc.,

    Plaut. Am. prol. 17:

    veni, vidi, vici,

    Suet. Caes. 37: imus, venimus, videmus. Ter. Phorm. 1, 2, 53:

    maritimus hostis ante adesse potest quam quisquam venturum esse suspicari queat, etc.,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    venio ad macellum,

    Plaut. Aul. 2, 8, 3:

    ut veni ad urbem, etc.,

    Cic. Fam. 16, 12, 2:

    cupio, te ad me venire,

    id. ib. 16, 10, 1; Plaut. As. 2, 4, 2:

    mihi si spatium fuerit in Tusculanum veniendi,

    Cic. Fam. 9, 5, 3:

    Cato... cum venerat ad se in Sabinos,

    had come home, id. Rep. 3, 28, 40:

    quia nudius quartus venimus in Cariam ex Indiā,

    Plaut. Curc. 3, 68:

    sexto die Delum Athenis venimus,

    Cic. Att. 5, 12, 1:

    Italiam fato profugus, Laviniaque venit Litora,

    Verg. A. 1, 2:

    tumulum antiquae Cereris sedemque sacratam Venimus,

    id. ib. 2, 743 (cf. devenio):

    vin' ad te ad cenam veniam,

    Plaut. Stich. 3, 2, 30:

    mercator venit huc ad ludos,

    id. Cist. 1, 3, 9:

    homo ad praetorem deplorabundus venit,

    id. Aul. 2, 4, 38:

    neque ego te derisum venio neque derideo,

    id. ib. 2, 2, 46:

    ad istum emptum venerunt illum locum senatorium,

    Cic. Verr. 2, 2, 50, § 124.—With inf.:

    parasitus modo venerat aurum petere,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 18:

    non nos Libycos populare penates Venimus,

    Verg. A. 1, 528.—

    Of inanimate subjects: navis huc ex portu Persico Venit,

    Plaut. Am. 1, 1, 249:

    denique in os salsi venit umor saepe saporis, Cum mare vorsamur propter,

    Lucr. 4, 220:

    (aër) Per patefacta venit penetratque foramina,

    id. 4, 891:

    (speculi imago) Dum venit ad nostras acies,

    id. 4, 279:

    sub aspectum venire,

    Cic. de Or. 2, 87, 358:

    in conspectu,

    Caes. B. C. 2, 27:

    in conspectum,

    Hirt. B. G. 8, 48; Cic. Fin. 1, 7, 24:

    muliebris vox mihi ad aures venit,

    Plaut. Rud. 1, 4, 13;

    in Italiā te moraturum, dum tibi litterae meae veniant,

    reaches you, Cic. Fam. 11, 24, 2: hereditas unicuique nostrum venit, comes, i. e. descends to each of us, id. Caecin. 26, 74; cf.:

    hic Verres hereditatem sibi venisse arbitratus est, quod in ejus regnum ac manus venerat is, quem, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 27, § 62: hic segetes, illic veniunt felicius uvae, come forth, i. e. grow, Verg. G. 1, 54; so,

    arbores sponte suā,

    id. ib. 2, 11; 2, 58; Prop. 1, 2, 10. —
    (β).
    Impers. pass., we, they, etc., came or have come, etc.:

    Lilybaeum venitur,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 141: ad me ventum est, it has fallen to me, id Quint. 1, 3:

    dum ad flumen Varum veniatur,

    Caes. B. C. 1, 87:

    (Galli) veniri ad se confestim existimantes, ad arma conclamant,

    id. B. G. 7, 70:

    ventum in insulam est,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    ubi eo ventum est,

    Caes. B. G. 1, 43:

    ad quos ventum erat,

    id. ib. 2, 11;

    3, 23: eo cum esset ventum,

    id. ib. 7, 61.—
    B.
    Esp., to come. spring, be descended:

    qui se Bebryciā veniens Amyci de gente ferebat (i. e. qui se ferebat venientem, etc.),

    Verg. A. 5, 373 Forbig. ad loc. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    vides, quo progrediente oratione venturum me puto,

    Cic. Rep. 1, 40, 62. ut jam a principio videndum sit, quemadmodum velis venire ad extremum orationis, id. Or. 59, 201:

    contra rem suam me nescio quando venisse questus est,

    that I appeared, id. Phil. 2, 2, 3: contra amici summam existimationem, id. Att. 1, 1, 4:

    si rem nullam habebis, quod in buccam venerit, scribito,

    id. ib. 1, 12, 4;

    v. bucca: si quid in mentem veniet,

    id. ib. 12, 36, 1.—So in Cic. with nom. only of neutr. pron. or res; but freq. impers. with gen.:

    cum matronarum ac virginum veniebat in mentem,

    when I thought of, Cic. Sull. 6, 19:

    venit enim mihi in mentem oris tui,

    id. Rosc. Am. 34, 95; id. Sull. 14, 38; v. also mens, II. B. fin. and the passages there cited:

    oratorum laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut, etc.,

    id. Tusc. 2, 2, 5:

    prava ex falsis opinionibus veniunt,

    Quint. 5, 10, 34:

    vitium pejus, quod ex inopiā, quam quod ex copiā venit,

    id. 2, 4, 4:

    non omne argumentum undique venit,

    id. 5, 10, 21.—With dat.:

    existimabunt majus commodum ex otio meo quam ex aliorum negotiis reipublicae venturum,

    Sall. J. 4, 4; 8, 2:

    ubi ea dies, quam constituerat cum legatis, venit,

    Caes. B. G. 1, 8; so,

    dies,

    id. ib. 7, 3:

    tempus victoriae,

    id. ib. 7, 66; cf.:

    suum tempus eorum laudi,

    Quint. 3, 1, 21:

    non sumus omnino sine curā venientis anni,

    for the coming year, Cic. Q. Fr. 3, 4, 4:

    exemplum trahens Perniciem veniens in aevum,

    Hor. C. 3, 5, 16:

    veniens aetas,

    the future, Ov. F. 6, 639.—Of events, to come, i. e. to happen:

    quod hodie venit,

    Tac. A. 14, 43.—
    B.
    In partic.
    1.
    Venire in aliquid (rarely ad aliquid; v. infra), to come into, fall into any state or condition (so esp. freq.): venisse alicui in amicitiam, to have obtained one's friendship or alliance, Caes. B. G. 6, 5, 4:

    in calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    in cognitionem alicujus,

    Quint. 7, 2, 20:

    in consuetudinem,

    Cic. Caecin. 2, 6; cf.:

    quaedam in consuetudinem ex utilitatis ratione venerunt,

    id. Inv. 2, 53, 160:

    in proverbii consuetudinem,

    id. Off. 2, 15, 55.—Of a personal subject:

    (milites) qui in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant,

    Caes. B. C. 3, 110:

    ut non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, sed, etc.,

    had fallen into contempt, id. B. G. 3, 17:

    in contentionem, etc.,

    Cic. Div. 2, 63, 129:

    si falso venisses in suspitionem, P. Sestio,

    id. Vatin. 1, 2:

    summum in cruciatum,

    Caes. B. G. 1, 31:

    aut in controversiam aut in contentionem,

    Quint. 3, 6, 44:

    in discrimen,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    in dubium,

    id. Quint. 2, 5:

    in alicujus fidem ac potestatem,

    to place one's self under the protection and in the power of a person, to surrender at discretion, Caes. B. G. 2, 13:

    ne in odium veniam,

    Cic. Fin. 2, 24, 79; cf.:

    Tarquinii nomen huic populo in odium venisse regium,

    id. Rep. 1, 40, 62:

    ipse illi perditae multitudini in odium acerbissimum venerit,

    id. Att. 10, 8, 6: in eam opinionem Cassius veniebat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2:

    in partem alicujus,

    to take part in it, Cic. Fam. 14, 2, 3:

    in periculum,

    Caes. B. C. 1, 17:

    in sermonem alicujus,

    i. e. to enter into conversation, Cic. Att. 14, 1, 1;

    and in another sense: cum loquerer cum Phaniā, veni in eum sermonem, ut dicerem, etc.,

    I happened to say that, id. Fam. 3, 5, 3:

    nonnullam in spem veneram, posse me, etc.,

    id. de Or. 2, 54, 217:

    summam in spem per Helvetios regni obtinendi venire,

    to entertain hopes, to hope, Caes. B. G. 1, 18.— Esp. with res as subject, the affair came to, reached the point, etc.:

    res proxime formam latrocinii venerat,

    Liv. 2, 48, 5; 2, 56, 5:

    res venit prope secessionem,

    id. 6, 42, 10. ad ultimum dimicationis rati rem venturam, id. 2, 56, 5:

    cum speramus eo rem venturam, ut, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 226.— Impers.:

    saepe in eum locum ventum est, ut, etc.,

    to such a point that, Caes. B. G. 6, 43; Liv. 7, 30, 9.—
    (β).
    Ad aliquid: bene agis, Alba;

    ad tuam veniam condicionem,

    will accept, Cic. Verr. 2, 3, 62, § 146:

    ad summum fortunae,

    to attain, Hor. Ep. 2, 1, 32.—
    2.
    In speaking, to come to a topic:

    ut jam a fabulis ad facta veniamus,

    Cic. Rep. 2, 2, 4:

    ut ad fabulas veniamus,

    id. Rosc. Am. 16, 46:

    venio ad tertiam epistulam,

    id. Q. Fr. 3, 14, 12:

    venio ad recentiores litteras,

    id. Att. 14, 19, 5:

    ad Arcesilam Carneademque veniamus,

    id. Ac. 2, 4, 12:

    venio nunc ad tertium genus illud, etc.,

    id. Rep. 3, 33, 45:

    ad istius morbum et insaniam,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > venio

См. также в других словарях:

  • attain — I verb accomplish, achieve, acquire, adsequi, arrive at, be successful, bring about, bring off successfully, bring to pass, carry through, come by, come to, complete, consequi, consummate, earn, effect, effectuate, finish, gain, gain one s end,… …   Law dictionary

  • One Health — has been defined as the collaborative effort of multiple disciplines working locally, nationally, and globally – to attain optimal health for people, animals and the environment. [1] Contents 1 Background 2 Emerging Infectious Diseases 3 …   Wikipedia

  • One Art World — Type Limited Liability Company Industry Art Market Founded 2006 Headquarters …   Wikipedia

  • One Day, All Children —   …   Wikipedia

  • attain — 01. It will be difficult to [attain] your goal of fluency if you don t make an effort to speak more in class. 02. The world s largest snakes can [attain] a length of more than 9 yards. 03. The car [attains] its top speed of 180 kmh within seconds …   Grammatical examples in English

  • attain — attainer, n. /euh tayn /, v.t. 1. to reach, achieve, or accomplish; gain; obtain: to attain one s goals. 2. to come to or arrive at, esp. after some labor or tedium; reach: to attain the age of 96; to attain the mountain peak. v.i. 3. to arrive… …   Universalium

  • attain — at•tain [[t]əˈteɪn[/t]] v. t. 1) to reach, achieve, or accomplish; gain; obtain: to attain one s goals[/ex] 2) to come to or arrive at: to attain the mountain peak[/ex] 3) to succeed in reaching something: to attain to knowledge[/ex] 4) to reach… …   From formal English to slang

  • attain — /əˈteɪn / (say uh tayn) verb (t) 1. to reach, achieve, or accomplish by continued effort: to attain one s ends. 2. to come to or arrive at in due course: to attain the opposite shore. –phrase 3. attain to, to arrive at; succeed in reaching or… …  

  • One Thousand and One Nights — Arabian Nights redirects here. For other uses, see Arabian Nights (disambiguation). For other uses, see One Thousand and One Nights (disambiguation). Arab World …   Wikipedia

  • One-factor-at-a-time method — The one factor at a time method (or OFAT) is a method of designing experiments involving the testing of factors, or causes, one at a time instead of all simultaneously. Prominent text books and academic papers currently favor factorial… …   Wikipedia

  • achieve one's aim — attain one s aim, obtain one s goal …   English contemporary dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»